Herken kenmerken van een hoogbegaafd kind op het kinderdagverblijf
De moeder van Jort geeft aan dat Jort thuis al leest en moeilijke puzzels maakt. In de peutergroep is daar niets van te merken. Sterker nog: Jort gaat volledig zijn eigen gang en weigert mee te doen met groepsactiviteiten.
Olivier voert in alles de boventoon. Hij is dwingend, bepaalt graag het spel en neemt het liefst ook nog de taak van de leidster over. Straffen weet hij op allerlei manieren te omzeilen. Zijn gedrag kost de leidsters bakken vol energie.
Bovenstaande zijn voorbeelden waarmee leidsters en interne begeleidsters van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven bij Smart-EASE aankloppen.
Ontwikkelingsvoorsprong of hoogbegaafd?
Bij peuters (en ook bij kleuters) spreken we formeel nog niet over hoogbegaafdheid maar wordt de term ‘ontwikkelingsvoorsprong’ gehanteerd. Dat betekent niet dat peuters niet hoogbegaafd zouden kunnen zijn. Het voorzichtige gebruik van de term ontwikkelingsvoorsprong doen we alleen omdat juist in deze periode de voorspellende waarde van een intelligentieonderzoek beperkt is (Drent & van Gerven, 2004; Peters, 2007).
Kenmerken van een ontwikkelingsvoorsprong op het kinderdagverblijf:
- Grote belangstelling voor allerlei onderwerpen (dino’s, natuur, heelal, automerken, etc.).
- Vlotte taalontwikkeling: praat al vroeg (2 jaar) in volzinnen en heeft een opvallend grote woordenschat. Het kan ook gebeuren dat het ‘de brabbel- en één/tweewoord fase van de taalontwikkeling overslaat en pas met praten begint als het in staat is in volzinnen te praten.
- Sterke eigen wil en een grote mate van zelfstandigheid: wil het ook op eigen manier doen, wil eigen keuzes maken. Het kind is erg kritisch en gaat graag in discussie
- Perfectionistisch: doet dingen heel precies en stelt hoge eisen aan zichzelf én aan anderen. Begint vaak aan een nieuwe stap als het kind het zeker weet dat hij het kan. Ze lijken de oefenfase over te slaan.
- Tomeloze energie: zeer ondernemend tot uitputting van ouders en zichzelf aan toe.
- Snelle cognitieve ontwikkeling: kan kleuren benoemen, tellen, herkent cijfers en letters, heeft vaak al jong getalbegrip, legt snel verbanden (oorzaak-gevolg).
- Sociaal/emotioneel gezien verder dan leeftijdsgenootjes. Kan hierdoor in conflict komen met leeftijdsgenootjes. Het kind verwacht van anderen meer dan het leeftijdsgenootje aankan. Dit levert vaak teleurstellingen en heftige emotionele reacties op. Gevolg is dat de omgeving dit vertaalt naar ‘jong gedrag.’
Daar middel van een goede observatie en door goed te luisteren naar de ouders kunnen we in redelijke mate van betrouwbaarheid vaststellen of er bij het kind sprak is van een ontwikkelingsvoorsprong en of er daarnaast voldoende kenmerken zijn van hoogbegaafdheid.
Gedrag thuis versus gedrag in het kinderdagverblijf
Ervaring leert echter dat veel peuters met een ontwikkelingsvoorsprong thuis heel ander gedrag laten zien dan op de peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Ze scannen hun omgeving en zien al snel ‘wat de bedoeling is,’ waardoor ze zich gaan aanpassen of misschien zelfs onderpresteren. Eenmaal thuis moeten ze hun energie kwijt en uiten ze de frustraties.
Het kan ook voorkomen dat het kind op de peuterspeelzaal gedrag laat zien waarmee het eigenlijk wil duidelijk maken: “zie je me wel?” Je krijgt misschien het gevoel dat het kind je opzettelijk dwars zit maar in de meeste gevallen vraagt het kind om meer uitdaging en toch hele duidelijke kaders.
Zorgen van ouders en opstandig gedrag van het kind kostten je erg veel energie en dat is heel begrijpelijk. Je wilt het graag goed doen en je voelt je misschien machteloos. Blijf hier niet langer mee rondlopen. Het is belangrijk dat jij goed in je vel zit. Dit komt ten goede van de kinderen. Ik help je graag. Smart-EASE helpt bij het ondersteunen van leerlingen