In het Oosten van het land zijn de scholen nu drie weken geleden begonnen. Sinds twee weken staat de telefoon van Smart-Ease niet stil. Er is een duidelijke patroonherkenning in de zorgen waarmee ouders komen: de eerste week was het allemaal nieuw en liep het plezierig. Halverwege week twee begint de ellende weer: huilbuien, boosheid, niet meer naar school willen. Ook Eefje (5) hield het voor gezien.
Uitdaging zonder hulp
Eefje (5) ging ook vol verwachting naar school. De juf had haar beloofd dat ze na de vakantie leuke en uitdagende werkjes zou uitzoeken voor Eefje. De eerste dagen had ze zin om naar school te gaan maar na het eerste weekend wilde ze niet meer naar school. School was saai. Reden voor Marijke, de moeder van Eefje, om dit met de leerkracht te bespreken:
“De leerkracht vertelde dat Eefje alleen maar puzzels pakte van 40 stukjes. Ze pakte telkens hetzelfde materiaal. En als ze haar wat anders aanbood begon ze eraan en zette het materiaal onafgemaakt terug in de kast……..”
Volgens Marijke werd de conclusie snel getrokken: “Ik kreeg te horen dat mijn dochter nog niet toe was aan de uitdaging. Volgens de leerkracht stond er genoeg uitdagend materiaal in de kast. Ze mag pakken wat ze wil maar ze doet het niet.”
In de loop van het gesprek beluister ik bij Marijke dat haar dochter geen hulp heeft gehad bij de nieuwe werkjes. Hier wringt mijns inziens de schoen: tenslotte heeft elk kind bij het aanleren van nieuwe vaardigheden hulp nodig, ook hoogbegaafde kinderen. Werk aan de winkel!
Vastzitten in de overtuiging
Iedereen, jij en ik, hoogbegaafd of niet, heeft overtuigingen. De één laat zich er sterker door leiden dan de ander. Dit is geen toeval. Ik zal je laten zien hoe dit werkt: slimme kinderen doen al heel jong vrijwel alleen maar succeservaringen op. Alles lijkt hen te komen aanwaaien; ze leren vaardigheden aan waar hun leeftijdgenootjes vaak veel langer over doen. Wanneer het na een aantal succeservaringen een keer niet zo makkelijk gaat, dan kan je kind volledig van slag raken. Her is immers niet gewend aan hindernissen. Zeker niet als het de nodige inspanning kost. Als iets niet in één keer lukt zijn deze kinderen ervan overtuigd dat ze het niet kunnen.
Prijzen op slimheid
Hoogbegaafde kinderen worden vaak geprezen op hun slimheid. Slim zijn staat voor hen gelijk aan: in één keer kunnen. Oefenen komt in hun vocabulaire niet voor. Ze mijden nog liever de uitdaging dan dat ze het risico lopen om te falen. ‘Ze zijn immers toch slim?!’
Wat kan de juf van Eefje doen?
- Kies een gunstig moment uit waarop er voldoende tijd is om met het kind te spreken over wat je ziet.
- Neem het kind serieus en spreek het aan zoals jij ook aangesproken zou willen worden. In gesprek gaan is meer dan zeggen:”Natuurlijk kun je dit werkje wel, je moet er alleen je best voor doen.”
- Bij jonge kinderen helpt het om een voorbeeld te geven van een ander herkenbaar leermoment. Bijvoorbeeld: bijna elke vijfjarige zit op zwemles. Zwemmen is immers een vaardigheid die het kind stap voor stap heeft moeten leren. (je kunt ook een vergelijk maken met muzieklessen of een andere sport).
- Spreek met het kind af waarop je samen het werkje gaat doen. Begin dan bij een stap waarvan je zeker weet dat het kind het kan; succeservaring opent het brein. De volgende stap doe je eventueel samen. Je ziet dan direct hoe het kind de stap neemt. De volgende stap laat je het kind zelf nemen. Zie je dat het kind vastloopt, schiet dan niet direct te hulp. Stel vragen waardoor het kind tot denken aangezet wordt en het probleem zelf leert oplossen.
- Zodra je ziet dat het kind vertrouwen krijgt, spreek je af dat je eerst even bijvoorbeeld een ander kind gaat helpen. Zodra je klaar bent beloof je terug te komen. In het begin is het namelijk belangrijk om tijdens het proces regelmatig feedback te geven. Dit geeft zekerheid.
- Prijs het kind op doorzettingsvermogen en inspanning in plaats van op de slimheid.
- Is het een succesvol proces, dan is dit een prachtige ervaring om het kind hier aan te herinneren bij een volgend moment wanneer het weer de handdoek in de ring wil gooien.
Smart-Ease helpt
Een vastzittende overtuiging (fixed mindset) is één van de vele uitdagingen in de begeleiding van hoogbegaafde kinderen. Loop jij ook regelmatig aan tegen een uitdaging in de begeleiding van je kind/leerling? Smart-Ease helpt je graag. Maak een afspraak
Maak nu een afspraak
