“Als ie niet uitgedaagd werd, had je niets aan hem. Als hij niet opgesteld werd was het onweer in Tilburg.’ Dit zijn de woorden van de voormalige jeugdtrainer van Virgil van Dijk. Deze van oorsprong Nederlandse voetballer is tegenwoordig een zeer succesvolle verdediger bij Liverpool.
Dagdromers en prikkelzoekers
Virgil had geluk met een trainer die goed kon kijken achter het gedrag van Virgil. De kans was anders groot geweest dat dit talent een ander pad had gekozen dan de voetballerij.
Als hoogbegaafde kinderen niet voldoende worden uitgedaagd zie je vaak dat ze afdwalen met hun gedachten, ook wel ‘mind-wandering’ genoemd. Anderen zoeken juist prikkels en dat doen ze niet altijd op een wenselijke manier. Dit deed voetballer Virgil hoogstwaarschijnlijk ook als hij ondervraagd werd.
Gevolg van te weinig uitdaging
Helaas wordt het ‘dagdromen’ en het prikkelzoekgedrag in het onderwijs niet altijd gezien als een gevolg van te weinig uitdaging. Meestal wordt er gekeken naar gedrag en op basis daarvan worden er interventies ingezet. Voor je het weet ben je dan nog verder van huis. Niet zelden hangen er labeltjes in de lucht (ADD/ADHD)
Ons brein en te weinig uitdaging
Wanneer ons hoofd maar voor een klein deel wordt geprikkeld door de taak zelf dan hebben we meer ruimte over om andere prikkels om ons heen op te nemen. In dat geval hebben we veel meer last van omgevingsprikkels zoals iemand die voorbij je tafeltje loopt of als iemand naast je zit te praten.
Intelligentie speelt hier in je nadeel. Er is een duidelijk verband tussen iemands IQ en de capaciteit van je denkbrein. Hoe intelligenter je bent, hoe groter dat deel van je hersenen. Dat heeft voordelen maar het nadeel is dat er daardoor ook meer ruimte in je hoofd is om andere dingen te denken. Ofewel: hoe slimmer je bent, hoe sneller je afgeleid zult zijn. (Bron: Tigchelaar M., (2019) Focus aan uit)
Dus, heb jij een leerling in de klas die lijkt te dagdromen of juist wiebelt, friemelt of op een andere manier prikkels zoekt, vraag je dan eens af wat de reden is van dit gedrag.
Meer weten over hoogbegaafdheid op school?
Lees dan ook:
Omgaan met hoogbegaafdheid op school
KEI in hoogbegaafdheid – Hét praktijkboek voor de leerkracht
Meer dan intelligent: de vele gezichten van hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassenen
Maar hoe weet je zeker dat het ligt aan te weinig uitdaging? Mijn zoon van 12, 1e klas mavo, krijgt het niet voor elkaar om op te letten tijdens lessen. Volgens zijn zeggen ligt hij dan op tafel. Hij kan niet naar uitleg luisteren, is saai. Thuis komt er ook niks uit zijn handen, vermaakt zich moeilijk, gamen en YouTube is wat interessant is, verder niets. Verbaal heeft hij een zeer hoog iq (hoogbegaafd) performaal gemiddeld). We krijgen er geen grip op. Mede doordat er gekeken wordt naar gedrag als ongeïnteresseerd, lastig enz. Oh ja, stempel adhd ligt er ook sinds een jaar.
Vriendelijke groet,
Anita
Dag Anita,
Dat moet natuurlijk wel per situatie bekeken worden. Ik wilde met dit blog vooral duidelijk maken dat te weinig concentratie niet altijd een concentratieprobleem is. Zou het bij je zoon ook te maken kunnen hebben met motivatie/interesse? Want hoe is zijn focus bij het gamen? Er zijn kinderen die een smalle bandbreedte hebben daar waar het gaat om interesses. Acceptatie of insteken in een weg hoe je hem wel bij de les houdt.
Gedrag is een waarschuwingslampje. Er is altijd een reden voor gedrag. Belangrijk om te onderzoeken wat voor hem werkt in plaats van dat je zoon zich moet aanpassen aan het onderwijs. Sommige kinderen haken volledig af bij de centrale uitleg. De docent zou hem daarvoor in de plaats een opdracht kunnen geven waarmee hij zelfstandig aan de slag gaat. En op het moment dat de rest van de klas na de uitleg zelfstandig gaat werken, zou de docent aandacht kunnen besteden aan je zoon. Ik weet zeker dat er meer kinderen in zijn klas zitten die er moeite mee hebben te luisteren naar een lange uitleg. De docent zou deze kinderen kunnen clusteren. Een mooie uitdaging om eens kritisch naar jezelf te kijken als docent. Wellicht helpt het ook door je zoon een opdracht te geven dat een beroep doet op zijn creativiteit of strategie. Nog beter: laat hem meedenken in wat voor hem helpend is.