Jezelf durven zijn en opkomen voor je eigen behoeftes is voor veel hoogbegaafde scholieren van belang maar ook vaak een uitdaging. ‘Waar zit de uitdaging dan in?’, zul je misschien denken. Uit de praktijk blijkt dat de uitdaging vooral zit in het leren omgaan met de reactie van de ander. Op het moment dat het kind aangeeft dat het zich verveelt of dat de leerstof te makkelijk is, dan is het niet ondenkbaar dat het kind deze reactie krijgt: “Ja maar, je zegt dat wel maar je maakt nog wel fouten. Laat maar eerst zien dat je het kunt.” Of “Nog meer uitdaging?! Maar je zit al in een plusklas en je hebt al een plusboek.” Als je zo’n reactie krijgt voel je je niet niet gehoord en begrepen. Gevolg is dat sommige kinderen zich dan terugtrekken en stil worden met als gevolg dat thuis de bom barst. Lees hier de ervaring van Dex en zijn ouders:
Uit de praktijk: Dex
Dex (10) zit sinds hij bij juf Elsa in de groep zit, niet goed in zijn vel. Hij gaat met veel weerstand naar school. Ouders hebben Dex het afgelopen schooljaar zien veranderen in een verdrietige jongen die ondanks zijn potentie, erg aan zichzelf is gaan twijfelen. De ouders voelen zich op school niet gehoord. Ze willen graag de ‘oude’ Dex terug en vragen zich af wat hiervoor nodig is. Daarom hebben ze een afspraak gemaakt.
Dex komt samen met zijn ouders de praktijk binnen wandelen. Dex kiest een veilige zitplaats tussen zijn ouders. Al snel is het ijs gebroken. Hij kijkt nieuwsgierig rond. Op mijn uitnodiging gaat hij ‘op onderzoek uit’ en bekijkt wat er er allemaal in de ruimte staat.
Een duidelijk handschrift
We praten over een aantal spellen en van daaruit ontstaat er een mooi gesprek over waar de interesses liggen van Dex. Ik vraag Dex om op een flip-over op te schrijven wat zijn interesses zijn en wat hem kenmerkt. Hij schrijft de woorden zorgvuldig op. “Tjonge, wat schrijf je netjes,” zegt z’n moeder. Ik kijk Dex verrassend aan en hij zegt vervolgens: “ja, op mijn rapport stond een ‘matig’ voor schrijven. Ik kan heel netjes schrijven als ik dat wil. Maar op school krijg ik zoveel herhaling en dan is de lol eraf voor mij. Dan besteed ik ook geen aandacht meer aan mijn handschrift.”
‘Op school ben ik heel anders’
De flip-over staat inmiddels vol met eigenschappen van Dex. Dex heeft niet alleen zijn kwaliteiten opgeschreven maar ook zijn uitdagingen. Op een afstandje bekijkt hij met pretoogjes het resultaat: “Tjonge ik wist niet dat ik zoveel over mezelf kon vertellen.” Dan volgt er een stilte. “Maar zo ben ik thuis, op de voetbal en bij jou…..zo ben ik niet op school. Op school ben ik heel anders,” zegt Dex. Zijn gezicht verstrakt. Op mijn vraag ‘wat zien we als Dex op school is?’ antwoordt hij: ” Een stille, rustige en bescheiden jongen.”
Autisme
“Mijn juf heeft een tijdje geleden gezegd dat ze denkt dat ik Autisme heb,” zegt hij met een ernstig gezicht. Ik laat even een stilte vallen en vraag hem hoe hij het vindt dat ze dit zegt. “Tja, ik ben vaak stil. En ik vind het heel moeilijk om mijn mening te geven. Dan klap ik dicht. Maar dat wil nog niet zeggen dat ik Autisme heb…”
‘Juf denkt te weten wat goed is..’
Dex vervolgt: “Juf denkt dat ze alles weet. En ze denkt ook dat ze weet wat goed voor mij is…maar wat ze denkt dat goed voor mij is, is helemaal niet goed voor mij.” Terwijl Dex dit zegt, zie ik het vuur uit zijn ogen spatten.
Uit het verhaal van ouders en Dex blijkt dat ze regelmatig een gesprek hebben gehad over de leerbehoeftes van Dex. De leerkracht bleef echter in haar eigen overtuiging staan: dat wat Dex nu aangeboden kreeg zou passen bij de leerbehoeftes.
Na al die gesprekken heeft Dex het opgegeven om voor zijn behoeftes op te komen. Hij is letterlijk stil gevallen.
De oplossing op een presenteerblaadje
Op mijn vraag wat hij zou zeggen als de juf oprecht en zonder oordeel naar hem zou luisteren, zie ik zijn houding veranderen en de lichtjes in zijn ogen terugkomen: “Nou ik zou zeggen, laat mij van elke taak 2 opdrachtjes doen. Als blijkt dat ik het snap, mag ik naar de volgende taak. Op die manier houd ik veel meer tijd over voor mijn verrijkingsopdrachten. Daar kom ik nu namelijk bijna niet aan toe. Het werk dat ik moet doen van juf is zoooo saai. En daardoor raak ik afgeleid en ga ik praten met andere kinderen en maak ik onnodige fouten. Tja, en dan denkt juf dat ik het niet kan en daarom moet ik het gewone werk maken.”
Ik kijk naar de ouders van Dex en ik zie hen bevestigend knikken…En van hen kijk ik naar Dex die blaakt van het zelfvertrouwen. Soms zou je willen dat tijdens gesprekken de camera aanstond. Deze juf krijgt de oplossing op een presenteerblaadje…
Tips?
Nu zijn jullie het normaal gesproken van me gewend dat ik een blog eindig met tips. Ik heb echter niets meer toe te voegen aan de inzichten die Dex geeft: “Luister naar wat ik te vertellen heb, neem me serieus en sta open voor een experiment.”
De namen in dit blog zijn uit het oogpunt van privacy gefingeerd
