Hoogbegaafd en passend onderwijs: ‘als je doet wat je altijd deed….’

EERSTE HULP BIJ HOOGBEGAAFDHEID? KLIK HIER

‘Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.’ Een mooie spreuk die niet alleen geldt voor kinderen maar ook voor ouders en professionals.
Hoogbegaafde kinderen hebben onderwijsbehoeftes die meestal niet passen bij het reguliere aanbod. Je wordt als leerkracht daarom uitgedaagd om ‘dat wat je altijd deed’ los te laten en te onderzoeken wat dan wel werkt. Ik merk vaak dat leerkrachten dat erg spannend vinden. Herken jij dat ook? Ben jij ook bang dat je leerling lesstof gaat missen? Ja, dan snap ik dat je doet wat je altijd deed. Dat geeft houvast.

Inzet op gedrag

Ervaring leert echter dat je leerling ongemotiveerd en gefrustreerd wordt van herhaling en meer van hetzelfde. Het ongemotiveerde en gefrustreerde kind laat vervolgens gedrag zien waar niet alleen jij als de leerkracht maar de hele klas last van heeft. Of het kind uit de frustratie thuis, waardoor het gezinsleven onder spanning komt te staan.
Helaas zie ik dan in de praktijk te vaak dat er vooral interventies worden ingezet op het gedrag. Hierdoor raakt het kind alleen maar dieper in de put.

Hoge kosten

Er is maar weinig voor nodig om in de put te zakken. Daarentegen kost het vreselijk veel energie om er weer uit te komen. Niet alleen veel energie maar ook veel tijd en geld. Want als het eenmaal zover is dat het kind in de put zit, worden er vaak hulpverleners ingeschakeld en onderzoeken ingezet.

En maar wachten

Misschien denk jij nu: ‘oké, ik ga de leerling dan maar eerst testen en doortoetsen en van daaruit een handelingsplan schrijven (voor een te lange termijn?).

Op zich een goed idee. Onderzoeksresultaten kunnen immers veel opleveren en een plan van aanpak geeft richting en houvast. Maar zorg er dan in ieder geval voor dat je ondertussen alvast een interventie inzet waardoor de leerling zich gezien en erkend voelt. Anders zit je leerling maar te wachten. Je kunt je vast voorstellen dat dit ook enorm frustreert.
Mijn motto is ‘Bewandel twee sporen: meld het kind vast aan voor een onderzoek of toets mocht dit nodig zijn maar zet ondertussen wel een interventie in waarbij je het verschil kunt maken.

Succes zit in jou

Succes zit ‘m niet in kasten vol verrijking, beleids- en handelingsplannen. Succes zit ‘m in jou als leerkracht en hoe je samenwerkt als professional met ouders en kind. Heb oog voor wat er wel goed gaat.
Hier zijn een aantal voorbeelden waar je alvast het verschil mee kunt maken:

  • Neem ouders en kind serieus.
    Een gesprekje met het kind waarin je erkenning geeft aan zijn gevoel zorgt er al voor dat het kind zich gezien voelt.
    Ik hoor van ouders en kinderen in mijn praktijk terug, hoeveel het voor hen betekende dat de leerkracht echt luisterde naar wat hen dwars zat zonder dat ze direct een ‘ja-maar’ hoorden. Dat gaf zoveel opluchting. Niet alleen luchtte het op maar het zorgde er ook voor dat het vertrouwen in de leerkracht groeide.
    Luister dus zonder te oordelen. Neem beklag niet persoonlijk maar zie het als een uiting van gestapelde frustratie. Blijf kalm en ga een eindje mee in de emotiekuil. Hierdoor zorg je voor verlichting en wordt het contact beter.
  • Eerst matchen, dan stretchen
    Om te zorgen dat het kind weer energie en motivatie krijgt, is het belangrijk om eerst aan te sluiten bij de interesses en dat is bij elk kind anders: misschien wil het ene kind een bepaald onderwerp uitdiepen en het andere kind juist iets maken.
    Je zult nu misschien zeggen ‘ja maar dan willen de andere leerlingen dat ook’. Ja die kans is inderdaad groot. Maar als jij uitlegt waarom hun klasgenootje dit nu nodig heeft, zullen de andere leerlingen dat heel goed begrijpen. Als een kind slecht ziet, dan is het immers ook niet zo dat de hele klas een bril krijgt. Als een kind vastloopt bij het leren heeft het ook een middel nodig om het leren/leerplezier te verbeteren. Behandel kinderen gelijk door ze ongelijk te behandelen.
  • Durf het kind uitdaging aan te bieden
    Als we zien dat een hoogbegaafd kind de basis mist dan zijn we geneigd om veel oefenstof aan te bieden zodat de basis er in ieder geval goed in komt te zitten. De bedoeling lijkt goed en logisch maar het is een enorme valkuil!! Basisleerstof is voor hoogbegaafde kinderen niet prikkelend genoeg. Demotivatie ligt dan al snel op de loer. Hier moet je dus even omdenken: bied het kind uitdaging aan en het zal vanzelf gaan ontdekken dat het basisvaardigheden mist. Het kind is gemotiveerd om de uitdagende opdracht op te lossen en zal inzien dat het zich zal moeten verdiepen in de basisstof. Laat dus het reguliere programma even los en vertrouw erop dat het kind echt wel leert wat het moet leren.
  • Doe wat werkt
    Ik zie in mijn praktijk veel hoogbegaafde kinderen die het vertrouwen in hun kunnen helemaal zijn verloren. De leerkracht wil dan graag helpen of adviseert het kind mee te doen met de uitleg. Maar door de spanning hoort het kind de uitleg soms niet eens. Misschien herken jij dat ook wel bij je één van je leerlingen.
    In dat geval stel ik voor om de taakjes mee naar huis te nemen. In de veilige en rustige thuisomgeving kan het kind in alle rust bekijken wat het doel is en eventueel met hulp van de ouders kan het leren hoe het de taak aan moet pakken. Dit werkt erg goed, is mijn ervaring. Het kind krijgt het vertrouwen terug en voelt zich daardoor ook weer ontspannen in de klas.
    Laat dus de overtuiging dat leren binnen de school moet gebeuren los, en betrek ouders erbij.
  • Vergroot de betrokkenheid door je leerling te activeren
    Veel hoogbegaafde kinderen hebben een hekel aan lang luisteren. Draai de rollen een keer om: heb je een sterke rekenaar in de klas, laat hem of haar een keer een som uitleggen. Zo krijg je een win-winsituatie: jij krijgt de kans om vanaf de ‘zijlijn’ de klas te observeren en je leerling leert de som aan de andere leerlingen uit te leggen. En als je dat kunt, snap je de som echt. (zie: Pyramide van Bales) Of misschien is jouw leerling wel een expert op een bepaald gebied. Laat hem of haar een keer een les verzorgen. Je ziet dat kinderen hierdoor enorm veel zelfvertrouwen ontwikkelen. Bovendien voelen ze zich hierdoor energieker omdat ze letterlijk in actie mogen komen.

Dit zijn zomaar even wat voorbeelden waarmee jij als leerkracht het verschil kunt maken. Kind gelukkig, jij gelukkig, klas gelukkig, ouders gelukkig.
Door los te laten wat je altijd deed, maak jij het verschil.

Welke interventie heeft bij jouw kind of leerling het verschil gemaakt? Het zou leuk zijn als je een reactie achter laat.

Vond je dit nuttig? Dan kun je het delen!
Geplaatst in Blog, Gedrag en emoties, Leren leren, Mindset.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *