Terwijl ik aan het brainstormen ben over ‘het eindejaarsblog,’ blijft mijn aandacht hangen op één de posters van Loesje: ‘En wat heeft de school eigenlijk van mij geleerd?’ Een mooie, prikkelende vraag…..
We kunnen namelijk nóg zoveel cursussen volgen over hoogbegaafdheid maar mijn ervaring is dat je het meest leert over hoogbegaafdheid door met deze kinderen te werken en goed naar hen en hun ouders te luisteren. En juist omdat we halverwege het schooljaar zitten en straks weer beginnen met een nieuw kalenderjaar, leek me het een goed plan samen met jullie terug te blikken op het afgelopen jaar en te delen wat we van hen leerden.
De les van Maartje
De negenjarige Maartje ontmoette ik op het moment dat haar motivatie enorm gedaald was en haar prestaties steeds meer terugliepen. Je moet je voorstellen dat Maartje normaal gesproken een heel actief, enthousiast en ondernemend meisje is. De leerkrachten zagen de oplossing in het aanbieden van herhalingsstof omdat ze zagen dat de basisvaardigheden bij Maartje ontbraken. Maartje veranderde van een vrolijke, energieke meid in een furie. Thuis had ze regelmatig boze buien.
De ouders van Maartje hadden inmiddels al vele gesprekken gevoerd met school maar er veranderde niets. En omdat hun vertrouwen afnam, adviseerde ik hen ondertussen toch maar eens te oriënteren op een school met een passend aanbod.
Geen herhaling maar uitdaging
Maartje zit inmiddels op een andere school. Niet meer in groep 6 maar in groep 7. De directeur en de leerkracht namen de ouders serieus en wilden de uitdaging wel aangaan om Maartje een klas verder te zetten.
Maartje: “Ik vind het super leuk op deze school. De taken zijn moeilijker maar dat is juist wat ik leuk vind. Het geeft mij energie. Op deze school werken we veel in projecten en het onderwerp waarover ik wil leren mag ik zelf uitkiezen. Het is nu vakantie maar voor het eerst sinds lange tijd kijk ik nu alweer uit naar school.”
De ouders van Maartje: “We hebben lang geaarzeld over deze stap maar eigenlijk hebben we spijt dat we ‘m niet eerder hebben genomen. We voelden ons direct serieus genomen door de directeur. De leerkracht geeft aan dat ze een enorm pro-actief meisje in haar klas ziet die niets onder doet voor de oudere klasgenootjes. De resultaten gaan omhoog en nog belangrijker: ze gaat iedere dag met veel plezier naar school.”
De les van Daan
Voor de zomervakantie ontmoette ik Daan. Daan zat toen in groep 7; een jongen die niet op zijn mondje gevallen is en veel behoefte heeft aan autonomie. Volgens de ouders liet Daan altijd hoge Cito-scores zien maar sinds dit jaar kelderden ze enorm. Thuis was Daan niet te genieten en op school had hij steeds vaker conflicten met de leerkracht.
De school zag alleen een opstandige jongen en zag niets in nog meer uitdaging: ‘Hij moest maar eerst laten zien dat hij het kon.’ Op mijn advies lieten de ouders Daan testen. Misschien vraag je je af: ‘Was dat nou nodig zo’n dure test?’ Als het aan mij lag niet want ik zag zo wel dat Daan een erg slimme jongen is. Maar als mensen overtuigd blijven van het gelijk van hun eigen perceptie dan kan een test deuren openen, drempels verlagen en labels als sneeuw voor de zon doen verdwijnen. Niet voor niets kampen testbureaus met enorme wachtlijsten.
Daan werd dus ook getest. Het resultaat van deze test ging zelfs de verwachting van de ouders te boven. Het advies luidde: versnellen naar 1VWO plus.
Vervroegd naar het VO
Het VO stond volledig achter deze stap. Ondanks de weerstand van de basisschool is Daan dit jaar begonnen op het VO.
Daan: “Ik vind het super leuk op deze school. Ik heb al veel vrienden. Vooral de opdrachten in de VWO-plusklas zijn super. Daar leer ik dingen die ik altijd al had willen leren. Ja, ik moet nog wel een beetje wennen aan het maken van huiswerk. Maar dat komt wel goed.”
De ouders: “We zijn blij met deze stap. Hoewel Daans wat vasthoudend is over de manier waarop hij zijn huiswerk maakt, zijn we inmiddels gerustgesteld door de woorden van de mentor. Zij ziet een zeer pientere jongen die een hele actieve werkhouding laat zien.”
De les van Youri
De 13-jarige Youri dreigde te blijven zitten toen ik hem het afgelopen voorjaar ontmoette. Zijn ouders maar ook zijn mentor snapten niets van zijn tegenvallende resultaten. Hij viel immers in de klas op als een jongen die juist de ‘slimme’ antwoorden gaf. Youri is uiteindelijk overgegaan en hij vertelt zelf waarom:
Samenwerken in voorbereiding op de toets
“Ik was er altijd van overtuigd dat ik de toetsen wel snapte en daarom las ik de vragen iets te snel en maakte ik slordigheidsfouten. Bovendien vergat ik soms vragen te beantwoorden. Mijn docenten hebben zoals afgesproken in aanloop op de toets, mij regelmatig schriftelijke vragen laten maken en de antwoorden samen met mij gecontroleerd. En de rest van de klas trouwens ook. Ik heb ervan geleerd dat ik met meer rust en aandacht de vragen moet lezen en dat ik netter moet werken. Mijn cijfers gingen vrijwel direct omhoog. Ik ben gewoon overgegaan.”
Reactie van de ouders:”We zijn ontzettend blij met de medewerking van school. Wat erg leuk was om te zien, was dat de mentor van Youri erg blij werd van de progressie die Youri liet zien. Ze zag duidelijk dat het werkte. Toen Youri de eerste toets na deze aanpak gemaakt had, belde ze Youri hoogstpersoonlijk op om met hem het mooie resultaat te delen.”
De les van Fiene
De juf van Fiene wist het zeker: voor Fiene was er op sociaal-emotioneel gebied flink wat werk aan de winkel. Volgens juf was ze te direct en kwam ze bazig over. De ouders hadden zo hun twijfels en namen contact met mij op. Ik snapte hun twijfel want ik zag ook een ontzettend leuk, sociaal meisje dat inderdaad goed wist te verwoorden wat ze wilde. Bazig? Het getuigde van leiderschap!! Ik maakte de ouders duidelijk dat ik dit als een kwaliteit zag. En zeker omdat Fiene hele hoge schoolresultaten liet zien stelde ik voor om eens te laten onderzoeken of Fiene wel thuishoorde in groep 6.
Niet sociaal-emotioneel achter… maar juist vóór
Zoals verwacht liet Fiene een forse didactische voorsprong zien. Hoewel de ouders en Fiene het superspannend vonden om de stap naar groep 8 te maken, zit ze daar nu helemaal op haar plek.
Fiene: “Ik heb geleerd dat van tevoren zorgen maken helemaal geen zin heeft. Ik heb de stap gezet en het is me heel erg mee gevallen. Ik heb nu veel meer vriendinnen in deze klas. In mijn vorige klas had ik het gevoel dat ik altijd op mijn woorden moest letten en niet mezelf kon zijn. En dat is nu wel anders.”
De ouders: “tjonge wat zijn we trots op Fiene. De overstap naar groep 8 verliep zo soepel. En ze pakt de dingen die ze nog niet beheerst pakt ze inderdaad super snel op. Volgens de leerkracht voegt ze zich uitstekend in de groep.”
De les van Jochem
Dit keer waren het niet de ouders die mijn hulp inriepen maar een directeur. In groep 5 van zijn school zat een leerling die inmiddels al een keer versneld was. De achtjarige Jochem zat niet goed in zijn vel: hij was opvliegerig en hij weigerde nu ook om mee te doen met de klassikale lessen. De leerkrachten zagen zijn gedrag als een groot probleem.
Toen ik Jochem voor het eerst ontmoette viel mij op dat hij voor een achtjarige zijn gedachten al enorm goed onder woorden kon brengen. Hij vertelde dat hij niets leerde op school. Hij wilde niet meedoen met de klassikale instructie omdat hij alles toch al wist. Jochem:”ik heb het vaak aan juf uitgelegd maar ze luistert niet naar me. Ze neemt me niet serieus.”
Geen gedragsprobleem maar behoefte aan erkenning en uitdaging
Ook Jochem bleek een enorme didactische voorsprong te hebben. Iedereen vond het spannend maar Jochem heeft toch de stap naar groep 7 gemaakt en het gaat uitstekend.
Jochem: “Ik heb nu een leerkracht die mij begrijpt, hij heeft humor en hij houdt zich aan de afspraken.”
De les van Tycho
De ouders van Tycho belden mij omdat ze zich ernstige zorgen maakten over het welzijn van hun zoon. Hij trok zich steeds meer terug. Tycho, een jongen in groep 8, voelde heel sterk dat de leerkracht geen vertrouwen in hem had. Zijn reactie op stress was dat hij zich steeds meer in zijn schulp terugtrok. Hij was totaal niet meer zichzelf en stond te boek als sociaal onhandig. De resultaten gingen achteruit en volgens de leerkracht zat er dan ook niet meer in dan een Mavo-advies. Ik was het met ouders eens dat dit advies geen recht zou doen aan zijn mogelijkheden. En heel gelukkig, zag de school voor voortgezet onderwijs ook meer potentie in deze jongen en durfden ze de uitdaging aan om hem te plaatsen in de brugklas van het VWO. Dit schooljaar is Tycho begonnen in 1VWO.
Weer in bloei door passend vervolgonderwijs
Tycho maakte een hele mooie start. Zijn ouders houden mij regelmatig op de hoogte.
Vlak voor de kerst appte de moeder van Tycho het volgende:” Ik zal je eerlijk zeggen dat ik bijna niet durf te schrijven dat het goed gaat…. Hij gaat zomaar zonder morren elke dag op tijd naar school. Hij zou sociaal onhandig zijn?? Nou daar merken we niets van en de mentor ook niet. Ze vertelde zelfs dat hij het af en toe wel eens té gezellig heeft in de klas. Zijn eerste rapport geeft vertrouwen.”
De les van Eva
Hoewel ik nog wel een tijdje door kan gaan met ‘de lessen’ van alle mooie gevoelige, talentvolle kinderen die ik dit jaar heb mogen ontmoeten, sluit ik af met de les van Eva. Ik ontmoette haar vlak voor de kerstvakantie. De reden dat ik met haar afsluit is omdat de woorden van dit zelfbewuste meisje mij raakten. Ze weet zo goed wat ze nodig heeft om zich te ontwikkelen maar zit gevangen in het schoolsysteem.
Eva zit in de bovenbouw van het VWO; een pientere, kordate tante die heel goed weet wat ze na het VWO wil gaan doen. Ze merkt echter dat ze het steeds lastiger vindt om gemotiveerd te blijven.
Eva: “Ik kan me niet meer concentreren in de les. Mijn hoofd zit zo vol. Ik heb zin om mijn boeken aan de wilgen te hangen. We hebben hele lange lesdagen. Na school moet ik in de schaarse uurtjes die er nog resten direct aan de slag met zaken waarvan ik zeker weet dat ik ze voor mijn vervolgstudie absoluut niet meer nodig heb. We worden tijdens de les geacht naar de leerkracht te luisteren die bijna het voltallige uur volpraat met alles wat ik ook in het boek terug kan vinden. Over anderhalf jaar zit ik, als het meezit, op de universiteit waar veel zelfstandigheid van mij verwacht wordt. En op deze school word ik aan het handje gehouden en begrenst en voel ik absoluut geen vertrouwen van de docenten.
Autonomie en vertrouwen
Eva: “Als ik het nu voor het kiezen had dan volgde ik de vakken die ik echt nodig zou hebben voor mijn vervolgstudie. Ik zou dan het liefst thuis de leerstof en toetsen willen voorbereiden in de tijd die ik normaal gesproken op school zou zitten. Ik zou met de docent een moment in willen plannen voor eventuele vragen. Kortom, ik verlang naar meer zelfstandigheid. Ik weet zeker dat dit mijn motivatie en resultaten ten goede komt en dat ik er een blijer mens van word.”
Vertrouwen in plaats van angst
Maartje, Daan, Yourie, Fiene, Jochem en Tycho hadden geluk met het feit dat ze vertrouwen kregen van 1 schakel in het systeem. Dit heeft hun leven en dat van hun ouders drastisch veranderd. Deze positieve ‘schakel’ stelde het belang van het kind voorop, keek naar wat het kind nodig had, wilde graag samenwerken, stond open voor adviezen, nam de waarneming van de ouders serieus, zette de angst opzij, had vertrouwen in de mogelijkheden van het kind en ging de uitdaging aan. Ik hoop dat Eva de moed niet verliest en ook iemand vindt in het systeem die naar haar wens wil luisteren en erkenning heeft voor haar onderwijsbehoefte. Anders vrees ik dat er straks een fantastische arts aan ons verloren gaat.
Kies jij voor veilig of voor een uitdaging? Laat jij ‘de teugels’ wat vieren in 2019 en zie jij je leerling als gesprekspartner? Kortom, welk verschil ga jij in 2019 maken voor je leerling? Deel hieronder met ons jouw voornemen.
De namen in dit blog zijn uit het oogpunt van privacy gefingeerd
