Je kent vast wel die momenten: je gaat een volle dag tegemoet en je hebt alles strak gepland. Je hebt het hele lijstje van activiteiten in je hoofd: kinderen naar school brengen, dan gauw door naar je werk want jij moet de vergadering voorzitten, na je werk kinderen weer ophalen en dan snel door naar de voetbal en de muziekles.
De ochtendroutine loopt op rolletjes en je staat op tijd bij de school van je kinderen. Je knuffelt je oudste en wenst ‘m een leuke dag en dan nu alleen nog even je vijfjarige naar zijn klas brengen. Jaa, tot nu toe loopt het gesmeerd. Maar dan gebeurt er plotseling iets wat niet in je ‘script’ stond: je voelt een handje dat zich stevig om de jouwe klemt en je hoort ineens een stemmetje naast je zeggen: “Ik wil niet mama. Ik wil niet naar school.”
Je wordt overvallen door een gevoel van onmacht en denkt ‘neeeee, niet weeeer’. Herken je dit gevoel? Lieke, de moeder van Jonas liep hier een jaar geleden regelmatig tegenaan met haar inmiddels zes-jarige zoon en ze vroeg om hulp.
Uit de praktijk: Jonas
Jonas is een zeer pienter maar ook erg gevoelig mannetje van inmiddels zes jaar. Hij legt de lat hoog voor zichzelf maar ook voor zijn omgeving. Hij wil het allemaal erg graag heel erg goed doen. Zijn huidige juf weet dit gelukkig en geeft hem de ruimte en de veiligheid die hij nodig heeft.
Vorig jaar zat Jonas niet goed in zijn vel. Het begon met buikpijn en niet kunnen slapen. En steeds vaker waren er momenten dat hij vlakbij zijn klas aangekomen, weigerde om naar binnen te gaan. Dit bezorgde zijn moeder Lieke ook enorm veel stress.
Het gevoel er even laten zijn
Als ik tijdens de eerste kennismaking, Jonas en zijn moeder ophaal uit de wachtkamer, zie ik bij Lieke de spanning al op het gezicht. Ze lacht als een boer met kiespijn en met een geknepen stem laat ze me weten dat ‘Jonas niet wil’. Ondertussen zie ik vanuit mijn ooghoeken een jongetje dat achter zijn moeder kruipt en haar jas stevig vasthoudt.
Ik geef er geen aandacht aan en laat het gevoel er even zijn. Terwijl ik naar mijn praktijkruimte loop zie ik dat moeder en zoon me gewoon volgen. Ondertussen vraag ik Jonas heel rustig zonder direct oogcontact te maken: “Vind je het spannend?” Hij knikt. Ik vervolg:”Dat snap ik wel hoor. Je kent me nog helemaal niet.” En als ik zeg dat ik het ook best spannend vind, verschijnt er een grote glimlach op zijn gezicht. Als we inmiddels bij mijn praktijkruimte zijn aangekomen zeg ik: “Kijk maar eens even lekker rond dan zet ik eerst eens even een kopje koffie voor je moeder want daar is ze volgens mij wel aan toe.”
Ik zie dat Jonas ontspant en zijn moeder inmiddels heeft losgelaten. En voor ik het weet heeft hij de doos met Playmobil ontdekt en is hij lekker aan het rommelen. Lieke slaakt een zucht van verlichting. Het ijs is gebroken.
Spiegeltje
Kinderen zoals Jonas spiegelen vaak jouw gedrag. In een volgende sessie beschrijft Lieke, de moeder van Jonas, waar ze tegenaan loopt en al vrij snel wordt duidelijk waar bij Jonas de angel zit:
Lieke: “Vanwege ziekte van zijn vaste juf, zijn er regelmatig leerkrachten die invallen. De wisseling was niet prettig maar nog niet het grootste probleem. Op een gegeven moment waren er gelukkig twee vaste invalkrachten. Eén van de twee was een dame die strak van de regels was. ‘Niets mis mee,’ dacht ik eerst, ‘mooi duidelijk’. Daar zat ook niet zozeer het probleem. Het probleem zat ‘m in het feit dat het precies zo moest gaan zoals zij het in het hoofd had. Ja en dan moet je net Jonas hebben: hij doet het pas als hij er zelf aan toe is.”
Onzekere moeder, een ‘dwars’ kind
Uit liekes’ verhaal werd me duidelijk dat zonder dat ze er erg in had, op de ochtend dat deze juf er was, ze altijd gespannen was. Ze wilde op tijd zijn want ze wist dat deze juf een hekel had aan te laat komen. De stress was tijdens de ochtendroutine al merkbaar. En als dan tot overmaat van ramp Jonas vlak voordat hij de klas in moest ook nog eens de hakken in het zand zette, sloeg bij Lieke de paniek toe. Ze voelde dan twee priemende ogen van de juf in haar rug prikken. Voor ze het wist nam juf de regie over en pakte Jonas stevig bij de arm en zat hij in de klas.
Met een knoop in haar maag, het zweet op haar voorhoofd, een schuldgevoel van hier tot Tokio en een lege ‘batterij’ verliet ze het schoolpand.
Geen dwang maar ruimte
Ik bespreek met Lieke het patroon wat ik zie en Lieke reageert lachend: “Och ja, eigenlijk lijkt Jonas precies op mij. Ik hou er ook niet van om gedwongen te worden. Ik neem ook pas een stap als ik volledig op mezelf vertrouw. En als ik mezelf vertrouw, dan zet in de vervolgstappen in hoog tempo.
Ik negeer dat gevoel te vaak en dan ga ik twijfelen en een ander pleasen. En ondertussen voelt dat zó verkeerd: ik voel me onzeker en dan doe ik Jonas te kort ten gunste van een ander. Tijd om hier iets mee te doen. Tjonge, dit mannetje houdt me de spiegel voor. Een leerzaam proces.”
Hoe is het nu met Lieke en Jonas?
Inmiddels zit Jonas alweer een tijd in groep 3, als ik Lieke weer spreek. We blikken samen terug op het afgelopen jaar. Lieke vat samen wat ze ervan leerde:
- Kalmeer eerst jezelf en negeer niet je gevoel.
“Als ik weerstand zie bij Jonas, is het belangrijk dat ik eerst even mezelf kalmeer en niet direct in de oplossingsmodus schiet.” - Erken het gevoel van je kind.
“Ik heb geleerd om eerst eens zijn gevoel te benoemen. Dat heeft direct effect. Hij ontspant en soms komen er tranen. Daarna laat ik hem even met rust . Hij kalmeert dan snel en dat is vaak het moment om te vragen wat hij nodig heeft. - Niet mijden, geen twijfeltaal en rustig blijven
“Vorig jaar was ik geneigd om situaties waarin hij weerstand liet zien, te mijden. Ik was toen zelfs al van plan om hem naar een andere school te sturen. Maar door het inzicht wat ik kreeg heb ik eerst voor mezelf op een rij gezet hoe we voortaan de situatie met de leerkracht zouden aanpakken. Ik heb een gesprek aangevraagd met de juf en heel rustig vertelt waar ik tegenaan liep: dat Jonas net als ik gespannen wordt als iemand anders de regie overneemt op het moment dat je zelf nog niet toe bent om de stap te nemen. Ik had toen echt het gevoel dat ze wilde luisteren en na afloop bedankte ze me zelfs voor mijn openheid en dat zij hier veel van kon leren.”
Na dit gesprek, besloot juf een gesprekje met onze zoon aan te gaan en geleidelijk aan zagen we verandering. Ik voelde me gehoord en gezien door de leerkracht en kreeg weer vertrouwen in haar. Ja en dat zag ik bij Jonas direct terug. De weerstand verdween en hij ging weer met plezier naar school.
De namen in dit blog zijn uit het oogpunt van privacy gefingeerd.
Leestips:
Het boek waarvan je wilde dat je ouders het gelezen hadden – Phillipa Perry
Het hooggevoelig kind met een sterke eigen wil – Janneke van Olphen
Het hoogstimulatieve kind – Gerarda van der Veen
Vurig sensitief opvoeden – Nessie de Zitter
Herken je deze situatie? Op welke manier hield jouw kind je een leerzaam spiegeltje voor? Laat je reactie hier achter.
