Stel je wilt ontzettend graag dat het kind een vaardigheid onder de knie krijgt. Je zet voor je gevoel alle strategieën in die er bestaan. Vervolgens zie je steeds meer weerstand bij het kind. Herken je dat? Frustrerend hè?
Aan gras kun je niet te trekken om het te doen groeien en dat geldt ook voor het ontwikkelen van vaardigheden. Met veel liefde, ruimte en geduld bereik je soms veel meer.
Niet door ‘het gat’
Het doet me denken aan het moment dat één van onze vier kinderen, toen vijf jaar oud, brullend naar de kleedkamer van de zwemschool kwam gerend. Met achter haar aan de juf bij wie het stoom uit de oren kwam. Terwijl ik onze dochter in de handdoek wikkelde en even stevig tegen me aandrukte, schreeuwde de leerkracht tegen me: “Ja, ik weet het niet meer hoor. Ze zwemt fantastisch…maar dat gat, ik krijg haar met geen mogelijkheid door dat gat..!!”
Paniek
Onze dochter was inmiddels in de auto tot rust gekomen en vertelde wat er was gebeurd: juf wilde haar leren om langer onder water te zwemmen zodat ze door ‘dat rotgat’ kon zwemmen. Ze moest onder een mat doorzwemmen. Toen ze boven water wilde komen, verschoof de zwemjuf de mat en had ze het gevoel dat ze niet meer boven water kon komen. Hierdoor raakte ze in paniek.
Onhandige aanpak met grote gevolgen
Deze, zacht uitgedrukt, niet zo handige aanpak van de zwemjuf, bezorgde onze dochter een trauma. Manlief en ik waren het er snel over eens: stoppen met zwemles. Tenslotte kon onze dochter al heel goed zwemmen dus dat zwemmen door dat gat en het zwemdiploma, lieten we los.
Gevolg was dat onze dochter weer kon genieten van het zwemmen. In vrijheid zwom ze zo 7 tot 10 meter onder water, dook ze duikringen op en ging ze de uitdaging ‘wie er het snelst kon zwemmen’ aan met haar grote broers.
Met liefde en geduld
Enkele jaren later brak het moment aan voor de jongste om naar de zwemschool te gaan. Met de ervaring nog vers in het geheugen van de vorige zwemschool, gingen we nu op zoek naar een school waar de lessen met meer liefde en geduld gegeven werden. We vonden een andere zwemschool en daar werkte juf Gera. En wat hadden we een geluk met juf Gera: ze gaf de kinderen zelfvertrouwen en nog belangrijker: ze leerde ze genieten van het zwemmen.
Toen onze oudste dochter dit zag, vroeg ze voorzichtig of zij misschien ook nog haar diploma’s kon halen. Dit bespraken we met juf Gera. En het duurde niet lang of onze dochter stond met haar negen jaar tussen de vijfjarigen met als grootste supporter; juf Gera. Het feit dat ze de langste en de oudste was kon dochter niet veel schelen, want ze had een doel en dat was het zwemdiploma halen en liefst meer diploma’s dan haar broers 😉
Vertrouwen op haar eigen kompas
Binnen een half jaar tijd, haalde dochter diploma A, B, C en ging ze vervolgens ook nog wedstrijdzwemmen. Ik hoef jullie niet te vertellen wat dit met haar zelfvertrouwen deed. Ik denk nog steeds met blijdschap en ontroering terug aan dat gezicht van onze dochter. En aan juf Gera, de juf die de kinderen met haar enthousiasme en liefde, zonder dwang leerde vertrouwen op hun eigen kompas.
Dit voorval doet me denken aan de zesjarige Luuk. Een pienter, wilskrachtig mannetje dat compleet in de weerstand schoot als hij moest rekenen. Dit tot grote frustratie van zijn juf.
Uit de praktijk: Luuk
Nieuwsgierig, ondernemend, verbaal sterk, avontuurlijk, humoristisch: allemaal kenmerken die Luuk typeren.
Iedereen had hoge verwachtingen van Luuk. Hij las immers al in groep 1 voor aan de hele klas, zong de hoofdrol in de musical van groep 3. Kortom een jongetje dat niet onopgemerkt bleef.
Luuk had een lieve juf in groep 3. Ze begreep goed wat hij nodig had. Ze gaf hem vaak even de ruimte om het op zijn manier uit te puzzelen. Dat paste heel erg goed bij Luuk
Met weerstand naar school
In groep 4 zagen de ouders dat Luuk steeds vaker met buikpijn naar school ging. Op zondagavond begon het vaak al: buikpijn, huilen, niet in slaap kunnen komen.
De ouders besloten met de leerkracht in gesprek te gaan. Juf Ans, de juf van groep 4 vermoedde dat zijn klachten wel eens te maken konden hebben met het rekenen. Ze had een duidelijke mening: “Rekenen, kan hij echt niet hoor. Hij kan niet automatiseren. Hij heeft geen inzicht. En daarom zit hij nu aan de instructietafel. Maar ik moet zeggen dat de andere kinderen beter vooruitgaan dan hij. Ik stel voor dat ik hem eens wat huiswerk meegeef.”
Boze buien
De ouders stemden in en gingen zoals afgesproken met Luuk aan de slag. Thuis liet Luuk veel weerstand zien. En al gauw werd de sfeer er niet gezelliger op. Luuk kreeg steeds vaker boze buien.
Bij Charlotte, de moeder van Luuk, was de maat vol. Ze riep mijn hulp in.
Het ijs is gebroken
Als ik Luuk ophaal uit de wachtkamer, maakt hij makkelijk contact. Onderweg naar mijn praktijkruimte stelt hij allerlei vragen over de schilderijen die in de gang hangen. Zodra we de praktijkruimte binnenkomen loopt hij vrij rond en bekijkt aandachtig het materiaal dat op tafel staat en stelt allerlei vragen. Het ijs is gebroken. Dit is het moment om het met Luuk te hebben over het rekenen.
Te lange uitleg
Hij kijkt me ernstig aan en zegt: “Juf Ans praat heel veel. En als ik even wil nadenken, denkt ze volgens mij dat ik het niet snap. Ze legt het me dan nog een keer uit. En dan denk ik ‘wees toch eens stil en laat me zelf even nadenken. En dan moet ik ook nog aan de instructietafel…wachten op de andere kinderen. Pfff dat vind ik helemaal niet fijn.”
Ik vraag Luuk wat hij nodig heeft om weer plezier te krijgen in rekenen. Dit wijze mannetje weet het haarfijn te vertellen: “Nou gewoon, net zoals juf Sandra van groep 3 deed: even kort uitleggen en mij dan even alleen laten.”
Altijd op haar manier
Ik complimenteer Luuk voor zijn heldere uitleg en vraag hem of hij zelf aan juf wil vertellen wat hij nodig heeft. “Is goed maar wil jij dan wel meegaan. Jij snapt mij. Vaak als ik aan juf vertel wat ik fijn vind, wordt ze altijd zo boos. Ze zegt altijd dat ik het op haar manier moet doen,” zegt Luuk met een benepen stemmetje.
Een afspraak met juf Ans
Ik vind het verstandig dat Luuk zelf leert vertellen aan juf wat hem gaat helpen. Hij vindt het erg spannend en daarom vind ik het wel belangrijk dat hij succes gaat ervaren in het contact met de leerkracht. In overleg met de ouders besluit ik vooraf een afspraak te maken met juf Ans.
Onmacht
Ik merk aan alles dat Juf Ans zichzelf erg onmachtig voelt in de begeleiding van Luuk: “In al die 20 jaar dat ik in het onderwijs zit heb ik nog nooit zo’n eigenwijze jongen meegemaakt.” Ik merk dat de frustratie in de afgelopen periode hoog is opgelopen bij juf Ans. Ik laat haar eerst even haar gal spuien en zeg dan: “Tjonge, als ik het zo beluister doe je ongelofelijk je best. Ik hoor je eigenlijk zeggen dat je Luuk maar brutaal en eigenwijs vindt, klopt dat?” Nu krabbelt juf Ans toch wat terug: “Ach hij heeft ook wel zijn leuke kant hoor. Maar ja, hij is veel mondiger dan de rest van zijn klas. Ik heb daar wat moeite mee. Ik vind dat hij gewoon moet doen wat er van hem gevraagd wordt.”
Een kijkje achter het gedrag
Als juf Ans tot rust is gekomen probeer ik haar een kijkje achter het gedrag te geven. Ik vertel haar dat Luuk zelf een oplossing heeft gevonden en dat hij dat graag aan haar wil vertellen maar dat hij dat heel erg spannend vindt.
Juf Ans vertelt dat ze graag met Luuk in gesprek wil.
Een goede voorbereiding
Ik heb de ouders van Luuk ondertussen gevraagd of ze hem even willen voorbereiden op het gesprek. Aan de manier waarop Luuk zichzelf verwoordt, merk ik dat ze zich aan hun woord gehouden hebben. Juf Ans doet erg haar best om ervoor te zorgen dat Luuk zich veilig voelt. Even zie ik haar verstrakken als Luuk zegt dat hij graag wil dat juf korter uitlegt. Ze wil bijna ‘ja-maar’ zeggen maar houdt zich toch in. Er valt even een stilte dan slaakt ze een diepe zucht en begint te lachen.”Och kerel toch…al mijn woorden zorgen dus voor verwarring…”
Loslaten
Als Luuk na het gesprek, het lokaal zichtbaar opgelucht met zijn ouders verlaat, praat ik nog even na met juf Ans. “Wat fijn dat je gehoor gaf aan het verzoek van Luuk.” “Ja ik wilde me verdedigen maar werd me net op tijd bewust van mijn reactie. Dit jongetje heeft me toch weer wat geleerd. Ik wil soms te graag dat kinderen iets leren en ben er dan van overtuigd dat mijn manier de beste is. Ik heb al veel vaker de opmerking gehad van mijn eigen kinderen dat ik te dwingend ben. Loslaten is iets wat ik heel lastig vind. Nou ik denk dat Luuk me weer een zetje in de goede richting gegeven heeft,” zegt Ans tevreden.
Meer ruimte in het hoofd
Door de vrijheid en het vertrouwen dat juf Ans Luuk gaf, kreeg Luuk weer ruimte in zijn hoofd. De druk was van de ketel en hij kreeg weer plezier in rekenen. Juf Annet had samen met Luuk ontdekt dat het Luuk goed hielp om de strategie even visueel te maken. De rekenvaardigheden gingen vooruit en de buikpijn verdween.
Meer energie
En juf Ans? Door deze ervaring werd juf Ans rustiger. Ze liet ‘de touwtjes’ wat meer ‘vieren’ en dit maakte haar tot een leukere juf. Ze kreeg meer energie en daar profiteerde haar thuisfront ook van.
Leestips:
- Lastige kinderen, heb jij even geluk
- Vertrouwen in je klas
- TA elke dag
- Zo kun je mij bereiken
- How2talk2kids
- Wil je gelijk of wil je geluk?
