(Hoog)begaafde kinderen, hun ouders en leerkrachten komen op het gebied van onderwijs een aantal flinke uitdagingen tegen. Eén van deze uitdagingen is leren leren. Leren leren een containerbegrip. Je moet een flink aantal vaardigheden ontwikkelen om ervoor te zorgen dat je met jouw talent passende resultaten kunt laten zien.
Misschien ben je je er niet zo van bewust maar bij elke bezigheid in het dagelijks leven heb je een plan nodig zoals bijvoorbeeld bij opruimen, koken, tanden poetsen, koffers inpakken. Om efficiënte plannen te maken en uit te voeren, moet je dus in staat zijn om een doel te stellen, vooruit te denken en te bepalen wat belangrijk is en wat niet. Goed kunnen plannen is een belangrijke vaardigheid om zelfstandig te kunnen functioneren. Het is een kernvaardigheid van de executieve functies. Huiswerk maken doet ook een groot beroep op het planningsvermogen. Veel kinderen vinden dat een lastige klus. Dat vonden Stijn en Kiki ook. In dit blog vertel ik je hoe ze deze hindernis namen.
Uit de praktijk: Stijn en Kiki
Stijn van twaalf is een goede leerling en heeft nooit problemen gehad met zijn huiswerk tot hij in de brugklas voor het eerst lange termijn opdrachten kreeg. In het begin vond hij de opdrachten lastig en daardoor stelde hij ze telkens uit. Zijn ouders hadden niet het idee dat hij problemen had: ze zagen thuis dat hij op vaste tijden huiswerk maakte. Totdat zijn moeder op een dag een briefje op zijn bureau aantrof waarin stond dat hij voor het te laat inleveren van de biologie-opdracht een 1 had gekregen…
Kiki van dertien is een actief en sociaal meisje en ze zit in de brugklas. Na schooltijd hockeyt ze 3 keer in de week en 1 keer in de week gaat ze naar een theaterklas. Een druk leven dus en dan is een goede planning essentieel. Deze maakte ze altijd op vrijdagmiddag. Desondanks kwam het regelmatig voor dat Kiki met het leerwerk in tijdnood kwam. De avond voor een proefwerk brak regelmatig de paniek los in huis.
Analyse van het probleem
Stijn bleek problemen te hebben met de lange termijn opdrachten. Bij het maken van een planning raakte hij al helemaal het overzicht kwijt. Hij liep vast bij de moeilijke onderdelen in het project en het kwam niet in hem op om hulp te vragen. Hulp vragen stond gelijk aan falen. Stijn zocht het liever zelf uit en dat resulteerde uiteindelijk in uitstel.
De ouders van Kiki hadden altijd het beeld dat hun dochter de zaakjes goed op orde had. Ze begrepen dan ook niets van die paniekaanvallen.
Kiki gaf eerlijk toe dat ze het uitvoeren van de planning uitstelde. Na schooltijd kon ze de verleiding niet weerstaan om eerst even op Instagram te gaan. De tijd tikte door en voor ze het wist was de middag voorbij en had ze nog niets gedaan. Hierdoor kreeg ze hetgeen ze gepland had niet meer af.
Hulp vragen en prioriteren.
Stijn accepteerde gelukkig hulp. We stelden samen een lijst op met stappen die nodig waren om het project te voltooien. Bij elke stap vroeg ik hem met behulp van een schaal van 1 tot 10 aan te geven hoe moeilijk hij die stap vond. We pasten elke stap die volgens Stijn moeilijker was dan 3 op de schaal zodanig aan dat het makkelijker werd. Voor elke stap stelden we een deadline vast. Stijn ging op vaste momenten met de stappen aan de slag. Zijn ouders controleerden elke stap.
Focus en timemanagement
De telefoon en de laptop nam Kiki voortaan niet meer mee naar haar kamer. Voordat ze aan de slag ging met het huiswerk nam ze van te voren met haar moeder het overzicht van de geplande taken door en noteerde ze hoeveel tijd ze dacht nodig te hebben. Na 1 maak- en leertaak spraken we af dat ze pauze zou nemen Ze liet aan haar moeder zien wat ze had gedaan en hoe lang dit duurde. Op die manier leerde Kiki beter inschatten hoe lang ze voor elke taak uiteindelijk nodig had. Haar moeder overhoorde het gedeelte wat ze geleerd had. Als de opdrachten goed waren uitgevoerd, mocht ze deze afvinken en een pauze nemen.
Hoe is het nu met Stijn en Kiki?
Zowel Stijn als Kiki hadden veel baat bij het feit dat hun ouders hen op weg hielpen en dan de uitgevoerde opdrachten regelmatig controleerden Dit kostte hun ouders uiteraard in het begin veel inspanning maar uiteindelijk wierp dit vruchten af.
Stijn heeft nu een routine ontwikkeld om volgens de afgesproken stappen een project aan te pakken.
Kiki kan nu heel goed inschatten hoeveel tijd ze per taak nodig heeft. Als ze zich goed aan de planning houdt is ze vaak al vóór het avondeten klaar en dan kan ze heel lekker ontspannen op Snapchat en Instagram De paniekaanvallen komen nooit meer voor.
Lees meer
Slim maar …. (Peg Dawson)
Organiseer jezelf zonder je hoofd te verliezen ( Janet S. Fox)
Zeg vaarwel tegen uitstel (Pamela Espeland)
Gedrag in uitvoering (Diana Smidts)
Leren leren (Sandra van Bijsterveld)
