Hoogbegaafd en overpresteren: ‘niet met kracht maar met souplesse’

Een tijd geleden werd ik door vrienden uitgenodigd voor een golfclinic. Aan de ene kant keek ik uit naar dit gezellige uitje maar voor iemand met een haat-liefdeverhouding met ballen zoals ik, voelde ik tegelijkertijd een lichte weerstand.

We kregen les van een rustige, vriendelijke man die ook nog humor bleek te hebben. Aan hem kon het dus niet liggen. Hij had al snel in de gaten waar bij mij de schoen wrong. Hij gaf me drie tips:

  • vertrouw op je techniek,
  • ‘act if you were on stage’ oftewel houd de focus,
  • niet met kracht maar met souplesse.

Een succeservaring

Ja, daar zat wat in. Vooral in dat laatste; ik ging er namelijk vanuit dat als ik die bal met een flinke lel de baan opjoeg, deze ver zou komen, maar niets bleek minder waar.

Ik nam de tips van de pro ter harte en waarachtig, het werkte. Ik begon er zowaar steeds meer plezier in te krijgen. De tips van de golfpro zijn eigenlijk van toepassing bij alles wat je leert. Ik moet dan gelijk denken aan Guus die in 4VWO dreigde vast te lopen.

Uit de praktijk: Guus

Guus zat in 4VWO toen ik hem leerde kennen. Hij zou blijven zitten als zijn cijfers niet zouden verbeteren. Guus vertelde wat zijn aanpak was om zijn cijfers te verbeteren. Uit zijn woorden kon ik opmaken dat er echt geen gebrek was aan inzet. Ik had eerder het idee dat hij misschien wel iets te veel leerde. Toen ik dit aan hem teruggaf vertelde hij dat hij dit wel herkende. Hij had bijles gehad van een docent wiskunde die erg enthousiast werd van de betrokkenheid en de slimme vragen van Guus: ze hadden hele discussies over de lesinhoud en de docent legde hem veel meer uit dan eigenlijk nodig was. Guus vond dat geweldig maar tegelijkertijd verwarde het hem ook want hierdoor verloor hij het overzicht. Guus deed dus eigenlijk te hard zijn best.

Veeleisend en chaotisch

Guus legde de lat hoog voor zichzelf. Hij eiste niet alleen veel van zichzelf voor wat betreft zijn schoolresultaten maar ook op andere gebieden: hij wilde alles meemaken en kunnen. Hij was lid van de leerlingenraad, in de vrije tijd gaf hij voetbaltraining, hij had een bijbaantje bij een pizzarestaurant. Kortom, hij hield veel ballen in de lucht. Bij al deze taken viel zijn fanatisme op. Zoals ik in eerste instantie de ballen op de golfbaan sloeg, zo voerde hij zijn taken uit.

Een overvol ‘denkbrein’

Er was nog maar weinig ruimte om even echt te ontspannen. Door dit volle schema raakte hij in de kramp en vergat zaken. Dit bleef door zijn omgeving ook niet onopgemerkt.
Neuropsycholoog Mark Tigchelaar legt heel mooi hoe dit werkt in de hersenen in zijn boek Focus AAN/UIT: ‘Het gebied in de hersenen dat bepaalt hoe goed we emoties kunnen reguleren en hoe goed we onder druk kunnen presteren is de ventromediale prefrontale cortex. Dit is een onderdeel van ons denkbrein (de prefrontale cortex). Hoe meer het denkbrein gevuld is met zaken die het niet mag vergeten, hoe minder goed we in staat zijn om emoties te reguleren en stress buiten de deur te houden.’ 

Paniek

Voordat hij aan de toets begon  had hij zichzelf al zo opgejaagd. Tijdens de toets raakte Guus in verwarring door de vragen. Guus dacht dat er een addertje onder het gras zat maar de vragen bleken veel minder complex dan hij dacht. Hierdoor raakte hij nog meer in paniek met als gevolg dat hij hij niet meer rustig kon nadenken. Het voelde voor hem alsof hij in het diepe terechtkwam en en niet kon zwemmen.

Prioriteren en kalmeren

Hoog tijd voor Guus om te prioriteren. Guus schrapte een aantal taken. Hierdoor kreeg hij weer tijd en daardoor ontspande hij zich beter. In de voorbereiding op een toets beperkte hij zich voortaan tot wat hij werkelijk moest leren voor de toets.

Guus zorgde dat hij voldoende nachtrust had gehad op de vooravond van de toets. Hij startte de dag met een goed ontbijt. Tijdens de toets leerde hij om eerst zichzelf te kalmeren en goed te focussen. De golfpro zou zeggen ‘act if you were on stage.’ Dit werkte voor Guus. Hij ging niet meer als een kip zonder kop aan de slag maar met kalmte. Hierdoor las hij de vragen beter. Gevolg: de resultaten verbeterden. Deze succeservaring gaf hem vertrouwen. Deze en nog meer tips vind je in dit boek: Focus AAN/UIT
Deze manier van leren en toepassen wierp zijn vruchten af. Inmiddels zit Guus in 5VWO.

De naam in dit blog is uit het oogpunt van privacy gefingeerd.

Wil je meer leren over hoe je het leren kunt stimuleren? Klik hier
Vond je dit nuttig? Dan kun je het delen!
Geplaatst in Blog, Gedrag en emoties, Leren leren, Uit de praktijk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *