Hoogbegaafd in deze wereld. Handboek voor ouders en professionals
Vakantie is voor mij altijd hèt moment om de boeken te lezen die ik op mijn verlanglijstje heb staan. Het eerste boek dat me al een tijdje ‘aankeek’ was het handboek van Renata Hamsikova: ‘Intens, authentiek en vrij – Hoogbegaafd in deze wereld. Handboek voor ouders en professionals‘. Een flinke pil maar Renata’s schrijfstijl en inhoud kennende, had ik de verwachting dat ik door de inhoud zou worden gegrepen.
Maatwerk en het hoogbegaafde kind centraal
Je zult misschien op voorhand denken ’tjonge, weer een boek over hoogbegaafdheid; mijn boekenkast staat er vol mee en nu weet ik het zo langzamerhand wel’. De schrijfster van dit boek, Renata Hamsikova, gaat in haar boek verder dan de uitleg wat hoogbegaafdheid is en hoe het onderwijs aangepast kan worden. Renata stelt dat hoogbegaafdheid zo complex is, dat het niet in één programma of één aanpak te vatten is. Dit boek gaat niet, zoals bij sommige boeken het geval is, over het passend maken van het kind in het systeem en het gaat ook niet over passend onderwijs. Dit boek is gebaseerd op het individu dat zich in een collectief moet bewegen. Het gaat over het hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kind, zijn behoeftes, zijn kracht, zijn authenticiteit.
Geen hapklare brok
De auteur stuurt in de inleiding duidelijk de verwachtingen van de lezer. ‘Verwacht geen hapklare oplossingen en lijstjes die je direct kunt toepassen, hoewel je hier veel praktische tips kunt vinden, die je vanuit je empathie kunt gebruiken. Verwacht wel diepgang en een brede kijk naar hoogbegaafdheid vanuit menselijk perspectief. De mens, het hoogbegaafde kind en zichzelf durven zijn, is de basis voor dit boek,’ aldus Renata Hamsikova.
‘Boekjeswijsheid’ versus het echte leven
Mocht je vaststaande overtuigingen over hoogbegaafdheid hebben dan verwacht ik (en eerlijk gezegd hoop ik) dat je na het lezen van het eerste hoofdstuk je overtuigingen nog eens onder de loep neemt en met een andere blik kijkt naar hoogbegaafdheid. Misschien denk jij als professional na het lezen van dit hoofdstuk nog eens terug aan het gesprek met de ouders van wie jij aanvankelijk dacht dat ze het ‘hoog in hun bol hadden: ‘… hun kind hoogbegaafd???!!!…tssss’.
Kwam jouw waarneming in eerste instantie overeen met hetgeen je in de media of andere boeken gelezen had en begin je na het lezen van het eerste hoofdstuk van ‘Intens, authentiek en vrij’ toch te twijfelen? Dat is precies de bedoeling van de auteur. Overdenk je waarneming nog eens en vraag je af wat bijvoorbeeld de reden achter het opstandige gedrag is, waarom dit kind zulke grillige resultaten laat zien en waarom deze ouders vermoeden dat hun kind hoogbegaafd is.
En wellicht begrijp je als ouder na het lezen van dit hoofdstuk waarom je kind zo heftig reageert en begrijp je waarom je kind bijvoorbeeld mijdingsgedrag laat zien. En ga je jezelf beter begrijpen. Of slaak je nu een zucht van verlichting omdat je herkenning en erkenning vindt in dit boek
Kortom, de auteur geeft de lezer inzicht in het feit dat elk hoogbegaafd kind anders is. Ze maakt duidelijk dat schoolprestaties en de uitslag van een IQ-test niet altijd iets zeggen of een kind al dan niet hoogbegaafd is. Het vraagt een goede observatie en analyse.
De auteur drukt de lezer op het hart dat hoogbegaafdheid iets heel moois kan zijn. ‘Wees trots op wie je bent’, is haar advies. En voor leerkrachten en ouders heeft ze de volgende boodschap: ‘Laat hoogbegaafde kinderen zijn wie ze zijn en moedig hun ‘anders-zijn’ aan. Een jachtluipaard kan immers ook geen konijn worden’.
Verdieping en zeer compleet
Mocht je na het lezen van het eerste hoofdstuk nog zo je bedenkingen hebben, dan verwacht ik dat deze worden weggenomen na het lezen van de daarop volgende 12 hoofdstukken.
In deze hoofdstukken komen o.a.de volgende onderwerpen aan bod:
- de karakteristieken van hoogbegaafde kinderen,
- wat is intelligentie,
- welke testen zijn er en wat heb je eraan?,
- hoe observeer je en interpreteer je je waarneming,
- uitzonderlijke hoogbegaafdheid: wat is dat en wat betekent dat in de praktijk,
- hoogbegaafdheid en leerproblemen en hoe dit te interpreteren,
- de hoogbegaafde rebel: hoe word je jezelf?,
- counseling van hoogbegaafde kinderen en adolescenten,
- onderwijs aan hoogbegaafden onder de loep: wat is maatwerk?,
- hoogbegaafd opvoeden.
In het 13e en laatste hoofdstuk, reflecteert Renata Hamsikova op haar eigen leven, wat ze heeft geleerd. Ze sluit af met een tiental inzichten waarmee zij haar voordeel heeft gedaan.
Samenvatting en vragen
Aan het einde van elk hoofdstuk vind je een samenvatting en een tweetal vragen die de lezer tot denken kunnen aanzetten. De samenvatting is makkelijk te vinden doordat deze correspondeert met de kleur van elk hoofdstuk. In de inhoudsopgave vind je het overzicht.
Een compleet naslagwerk
Mijn verwachtingen met betrekking tot het boek ‘Intens, authentiek en vrij’ zijn uitgekomen. Het is een zeer compleet handboek; een soort naslagwerk. Het is geschreven voor zowel beginners als voor mensen die al over enige basiskennis beschikken. Het is een boek dat je waarschijnlijk vaker dan één keer uit de kast zult pakken. In elke fase van het leven van een hoogbegaafd kind zul je immers als ouder of professional merken dat je tegen nieuwe uitdagingen aanloopt. En dan heb je aan dit boek een hele goede steun; het helpt je om je waarnemingen en gedachtes onder de loep te nemen, te begrijpen en aan te scherpen. Het is precies zoals de auteur in haar inleiding aangeeft: het is geen boek met hapklare oplossingen maar het zet aan tot nadenken en kritisch te kijken naar je vaststaande overtuigingen. Het leert je dat het belangrijk is om het hoogbegaafde kind te zien in zijn eigenheid en het door middel van maatwerk ruimte te geven om zich in vrijheid te ontwikkelen.