Hoogbegaafde kinderen, hun ouders en hun leerkrachten komen op het gebied van onderwijs een aantal flinke uitdagingen tegen. In dit blog bespreek ik de uitdaging van het samenwerken.
Samenwerken is niet alleen voor kinderen lastig. Ook veel volwassenen hebben er moeite mee. Maar hoogbegaafde kinderen zijn over het algemeen nog minder gemotiveerd om samen te werken dan andere kinderen. Finn (10) had er een ontzettende hekel aan:
Uit de praktijk: Finn
“Zou je alsjeblieft eens willen meekijken in de plusklas. Ik baal zo van het gedrag van Finn. Bij een samenwerkingsopdracht is hij zo dominant: je hoort hem overal bovenuit, hij trekt het werk van de andere leerlingen uit handen en als puntje bij paaltje komt is zijn groepje altijd als laatste klaar. Ik heb hem hier al vaak op aangesproken maar mijn boodschap lijkt niet binnen te komen.”
Tijdens de observatie zie ik het gedrag dat juf Ine beschreef, volledig terug: er is één iemand die de orders uitdeelt en de rest volgt. En volgens mij heeft Finn nu het geluk dat de rest van het groepje zijn leiderschaps’kwaliteiten’ accepteert, want anders vrees ik dat er herrie in de tent zou komen.
Ik wil Finn graag leren kennen en ga alleen met hem in gesprek.
Traag van begrip
Finn geniet duidelijk van de qualitytime. Als ik hem vraag wat hij van de opdracht vond, windt hij er geen doekjes om: “De opdracht is best leuk. Ik had een heel mooi idee maar de rest van het groepje is zo traag van begrip. Dan leg ik het ze uit en dan doen ze het alsnog verkeerd. Nou, dan pak ik het maar weer uit hun handen hoor. Het duurt me allemaal veel te lang. In mijn eentje had ik het al lang klaar gehad. Ja, waar ik van baal is dat juf altijd boos wordt op mij terwijl ik het juist zo goed probeer te doen.”
Patronen
Ik herken patronen. Wat zien ik bij Finn?
- Finn denkt anders dan de anderen en heeft daardoor moeite om zijn ideeën duidelijk te maken.
- Hij begrijpt de opvattingen van de anderen niet altijd goed.
- Finn denkt (vaak terecht) dat hij in zijn eentje een veel beter resultaat zal behalen. Zijn tempo is veel hoger.
- Zijn hoofd raakt vol door het (voor zijn gevoel) ‘drukke gedrag’ van de anderen. Hierdoor sluit hij zich op een gegeven moment af (actieve strategie) en hoort dan helemaal niet meer wat de anderen te vertellen hebben.
Wat zie ik bij de aanpak van de leerkracht?
- Ze gaat voorbij aan de positieve intentie van Finn: ze spreekt hem aan op wat ze ziet zonder te horen waarom hij zich zo gedraagt.
- Ze wil dat Finn goed leert samenwerken maar ze heeft van tevoren geen duidelijke regels afgesproken.
- Er ontbreekt een samenwerkingsprotocol met duidelijkheid over: doel, vorm van samenwerking, eisen, randvoorwaarden, rolverdeling, eigenaarschap en impliciete regels.
Hoe is het nu met Finn en juf Ine?
Ine
Ine zucht als ik haar vertel hoe Finn zich voelt en wat de oorzaak is. “Hè, tijdsdruk is echt mijn valkuil. Ik kan voortaan beter even een momentje in de pauze of na de les plannen om storend gedrag te bespreken. En dan inderdaad niet direct oordelen maar eerst even luisteren. Je hebt me wel aan het denken gezet. Ja, eerlijk is eerlijk, binnen het leerkrachtenteam schort er ook wel het één en ander aan een goede samenwerking. Dat is ook niet makkelijk. De volgende keer begin ik eens met de vragen: wat is samenwerken en wat is het nut samenwerken? Met deze kids leidt dat vast tot leuke discussies. Ik heb al een mooi idee om het uit te voeren.”
Finn
“We kregen de opdracht om een product te ontwikkelen en dat zogenaamd te verkopen. Net als bij een echt bedrijf. Ieder van ons had een rol. Super gaaf!! Ja, daar heb ik best heel veel van geleerd: in het begin sprak iedereen door elkaar. Maar toen Elisa, ‘onze directeur,’ ons herinnerde aan onze rol en ons stuk voor stuk de beurt gaf, kwam er een super idee uit. En ik had daardoor ook niet zoveel last van al dat drukke gekakel. Nou en ik stond echt te kijken van Tom. Hij is normaal zo klunzig. Maar hij kan heel goed uitleggen hoe je stap voor stap een plan uitvoert. Tja en daar ben ik nou niet bepaald goed in.”
Lees meer
- De 7 uitdagingen van onderwijs aan hoogbegaafden van Tijl Koenderink
- De 7 eigenschappen van happy kids van Sean Covey
Uit oogpunt van privacy zijn de namen in dit blog gefingeerd
