Vakantie voorbij en met tegenzin naar school
Vakantie, heerlijk. Kon je dat gevoel van vrijheid maar vasthouden. Maar op zaterdagmiddag begint bij veel kinderen het besef dat ze maandag weer naar school moeten, al te knagen. Herken je dat, en was je kind de laatste dagen van de vakantie ook niet te genieten? Zette je kind op de eerste schooldag na de vakantie ook de hakken in het zand? Kost het je iedere laatste vakantiedag bakken energie om je kind te motiveren voor school? En vraag jij je ook af hoe het komt dat je kind dan juist zoveel weerstand laat zien?
Veel hoogbegaafde kinderen hebben veel moeite met de overgang van vakantie naar school. Dat dit niet altijd te wijten is aan het ontbreken van een passend onderwijsaanbod, blijkt wel uit het verhaal van de achtjarige Sef.
Uit de praktijk: Sef
Ik herinner me vorig jaar rond deze tijd nog goed: de maandagochtend na de vakantie had ik amper de computer opgestart, of daar ging de telefoon:
“Het zweet staat me blank op de rug. Ik ben het nu helemaal zat. Zo gaat het hier na elke vakantie: ín de vakantie is er geen vuiltje aan de lucht. Sef is ontspannen en vermaakt zich. Maar op zondagmiddag en tegenwoordig al op zaterdag, begint het gesodemieter weer. Aan het einde van een vakantie of lang weekend, klaagt Sef steevast over buikpijn en komt hij slecht in slaap.”
Jorieke, de moeder van Sef was duidelijk gefrustreerd. Ze vervolgde:”We dachten dat de buikpijn kwam doordat Sef zich zo verveelde op school. Dit schooljaar heeft de leerkracht er alles aan gedaan om te zorgen dat Sef een lesprogramma op maat kreeg. Hij krijgt verrijking. Zit sinds kort in de plusklas en werkt nu aan een project waar zijn interesse ligt. Nou dit leek inderdaad de oplossing maar niet voor lang helaas. Ik weet het nu ook niet meer. Kun je ons helpen?”
Ik zie regelmatig kinderen die net als Sef veel moeite hebben met de overgang van de vakantie naar school. De hele zondag, en soms zelfs het hele weekend, wordt beïnvloed door de somberheid van het kind Je kunt je voorstellen dat dit voor niemand een pretje is.
Voldoende uitdaging en toch weerstand. Wat is dan de reden achter dit gedrag?
De zeven meest gehoorde redenen, waarom hoogbegaafde kinderen kunnen opzien tegen school.
Er kunnen grote redenen zijn maar soms kan het in onze ogen, iets kleins zijn waar je kind eindeloos over kan piekeren. Iets wat als een klein probleempje begint wordt dan, als je er niet op de juiste manier mee omgaat, zó groot dat het de hele laatste vakantiedagen in beslag kan nemen. Het kan zelfs leiden tot slapeloze nachten, en dat is natuurlijk niet de bedoeling.
In mijn praktijk ga ik met de kinderen in gesprek en dan zijn dit veel gehoorde redenen waarom kinderen zo opzien tegen school:
- “De hele vakantie mag ik zelf bepalen wat ik ga doen en nu moet ik weer doen wat de leerkracht zegt.”
- “Ik ben bang dat ik niet op tijd wakker word en te laat kom.”
- “Ik krijg nu extra werk. Het is zó veel, ik weet niet waar ik moet beginnen.”
- “Maandagochtend beginnen we altijd met rekenen. Het rekenwerk is nu zo moeilijk. Ik snap het niet. Ik zeg er maar niks van want anders denkt meester dat ik dom ben.”
- “Het is altijd zo druk bij ons in de klas. En dan hebben we op maandag ook nog gym. Het gymlokaal stinkt altijd zo. Ik word er helemaal gek van.”
- “Eén jongen uit mijn klas houdt zich nooit aan de afspraken. Juf wordt dan de hele tijd heel boos op hem. Ze schreeuwt dan altijd en ze zegt telkens dat als hij dat nog één keer doet, hij moet nablijven. Hij blijft dan gewoon doorgaan en zij doet niets. Ik heb daar zo’n last van!!”
- “Ik moet op maandag altijd een samenwerkingsopdracht doen. Het gaat dan vaak anders dan ik in mijn hoofd heb. Dat irriteert me mateloos.”
Bij Sef bleek de uitdaging enerzijds de oplossing maar anderzijds zorgde het voor een nieuw probleem. Hij was altijd gewend om opdrachten op zijn gemakje te maken, maar nu moest hij zich enorm inspannen. Dit was hij niet gewend en dat voelde zeer oncomfortabel. Hij wilde niet toegeven dat hij het lastig vond omdat hij dacht dat hij dan weer uit de plusklas moest.
Wat had Sef nodig?
- Ouders die kijken achter het gedrag
Als Sef de beren op de weg zag, reageerde hij vaak geïrriteerd of brutaal. Zijn ouders reageerden op zijn gedrag in plaats van dat ze de reden achter het gedrag onderzochten. Gevolg was dat Sef en zijn ouders als een paar kemphanen tegenover elkaar stonden.
Zijn ouders proberen nu kalm te blijven en vragen zich af wat de reden achter zijn gedrag zou kunnen zijn, in plaats van dat ze direct reageren op zijn gedrag. - Empathie: even meegaan in de emotiekuil
Empathie is een belangrijke factor in relaties die niet alleen leidt tot ontspanning, vriendelijkheid en geluk maar ook tot vermindering van angst, boosheid, woede en van verkeerde keuzes die soms uit dergelijke gevoelens voortvloeien.
De ouders van Sef mopperden voorheen op Sef als hij weer begon te klagen over buikpijn.
Nu benoemen ze wat ze waarnemen en erkennen ze zijn gevoel. Gevolg is dat Sef zich begrepen voelt, stopt met klagen en vertelt waar hij last van heeft. - Luisterend oor
Goed luisteren kost niets meer dan een beetje tijd en vrijwel alle volwassenen zijn er toe in staat. Ook de ouders van Sef. Ze realiseerden zich nu dat Sef vaak had geprobeerd te vertellen wat er aan de hand was. Jorieke werd zich bewust dat ze hem veel te snel afkapte en in de oplossingsmodus schoot. Hierdoor haakte Sef af en zijn ouders kregen daardoor een gevoel van machteloosheid. - Effectieve communicatie: niet klagen maar vertellen wat je wilt.
Sef en zijn ouders hebben via een simpel communicatiemodel in vier stappen geleerd effectiever te communiceren. Sef kan nu beter benoemen hoe hij zich voelt, waar het door komt en hoe hij het denkt op te lossen.
Hoe is het nu met Sef?
Natuurlijk heeft Sef nog steeds zijn piekermomenten. De ouders van Sef begrenzen dit door vaste momenten in te plannen om te bespreken hoe hij zich voelt. Hierdoor voorkomen ze dat de gevoelens zich stapelen. Sef voelt zich beter begrepen en door er over te praten weet hij zelf al vaak de oplossing.
De laatste dagen van de zomervakantie maakt hij even één op één kennis en bespreekt wat hem gaat helpen op de eerste schooldag. En de dag vóór de korte vakanties bespreekt Sef met de leerkracht wat hij de dag na de vakantie leuk zou vinden om te doen. Op die manier kan hij daar naar uitkijken.
De laatste vakantiedag sluiten hij en zijn ouders tegenwoordig af met een leuke activiteit waarbij Sef lekker zijn energie kwijt kan. Hierdoor slaapt hij beter en start hij uitgerust een nieuwe schoolweek.
Herken jij je kind in het verhaal van Sef? Wat helpt jouw kind om de overgang van vakantie naar school te vergemakkelijken. Deel het in de reacties.
Uit het oogpunt van privacy zijn de namen in dit blog gefingeerd.
