“Het heeft geen zin meer. Dat vak haal ik nooit meer op.”
Dit hoor ik jongeren tijdens de intake heel vaak zeggen. In hun hoofd is een somber scenario ontstaan over de schoolresultaten. Voor je het weet hebben ze voor zichzelf een Netflixserie met slechte afloop gecreëerd.
En vrijwel altijd worden de ogen groter en gaan de mondhoeken omhoog als ik de werkelijke situatie in kaart breng. Een diepe zucht van verlichting volgt.
Aan het einde van het gesprek komen we dan vaak tot de conclusie dat er veel onnodige tijd verloren is gegaan aan gepieker. En dan hebben we het nog niet eens over de stress die het veroorzaakt heeft.
Kijk regelmatig in de spiegel en maak de balans op
Om te voorkomen dat er veel tijd in gepieker gaat zitten, adviseer ik leerlingen daarom regelmatig in de spiegel te kijken en de ‘persoonlijke bankrekening’ op te maken. Niet alleen van de schoolresultaten maar ook van de persoonlijke kenmerken die ervoor kunnen zorgen dat een doel haalbaar wordt. En dat begint eigenlijk al aan het begin van het schooljaar. Dat deed ik ook met Teus.
Uit de praktijk: Teus
De ouders van de vijftienjarige Teus meldden zich eind mei bij me. Als Teus op deze voet verder zou gaan dan zou hij blijven zitten. En eigenlijk was zitten blijven geen optie want dan zou zijn motivatie alleen maar verder achteruit gaan.
Teus zag het absoluut niet zitten om te doubleren want dan zou hij niet meer bij zijn vrienden in de klas komen. Bovendien keek hij er enorm naar uit dat hij in de vierde vakken mocht laten vallen. Genoeg redenen om er nog even serieus tegenaan te gaan. Deze eindsprint leverde succes op.
Een goed begin is het halve werk
Net als Teus waren zijn ouders blij met dit succes. Maar één ding was zeker: ze wilden niet nog zo’n schooljaar. En Teus ook niet. En om die reden maakten ze met Teus de afspraak om het nieuwe schooljaar goed te beginnen.
In de tweede week zat Teus daarom bij me aan tafel om de balans op te maken van het afgelopen schooljaar. We besloten samen zijn ‘persoonlijke bankrekening’ nog eens op te maken. Ervaring leert dat je via deze mooie tip uit het boek ‘de zeven eigenschappen die jou succesvol maken’ in de ‘spiegel’ leert kijken: als je wilt veranderen moet je bij jezelf beginnen en niet ‘stilstaan’ of met je vinger wijzen naar je ouders of de leerkrachten als het tegenzit.
De persoonlijke bankrekening van Teus
We blikten terug op het afgelopen schooljaar. Teus wist nog goed te vertellen wat de plus- en de minpunten waren:
De pluspunten:
- “Ik bleef uiteindelijk niet hangen in de overtuiging dat overgaan niet meer haalbaar was. Ik was eigenlijk wel opgelucht dat mijn ouders mij een oplossing boden.
- Ik vroeg om jouw hulp.
- Ik ben met de tips die je gaf direct aan de slag gegaan.
- Ik wist al dat ik goed was in het leggen van verbanden. Nu weet ik ook dat als ik me inzet en de juiste strategieën gebruik, ik de leerstof sneller en beter kan onthouden en toepassen.
- Ik hield me goed aan het plan.
- Ik heb de moed niet opgegeven.
- Ik heb gemerkt dat het heel fijn voelt als je eerst je schoolwerk afmaakt en dan pas gaat gamen. Maar eigenlijk game ik nu veel minder en zoek ik vaker mijn vrienden op en gaan we lekker samen sporten.
De minpunten:
- Voordat mijn ouders ‘aan de bel’ trokken, stak ik mijn kop in het zand. Als ik weer een onvoldoende had gehaald dan verstopte ik me op mijn kamer en zat ik uren op TikTok of achter de Playstation.
- Als mijn ouders informeerden hoe het met me ging, gaf ik de leerkrachten de schuld dat ik zulke slechte cijfers haalde. Ik vertelde dat de leerkrachten slecht les gaven, te streng rekenden of de verkeerde stof hadden opgegeven.
- Ik had de overtuiging dat ik het toch niet meer ging halen, dus deed ik maar niks meer.”
Het resultaat van de balans
Teus kwam tot de conclusie dat hij de tijd die hij vorig jaar had, vooral besteedde aan TikTok en gamen. En als het tegenzat dan gaf hij iedereen de schuld en kwam hij niet meer in actie.
Het einde van het jaar had hem het inzicht gegeven dat als hij werkt volgens een vast plan, hij veel minder stress had en met meer vertrouwen naar de toets ging.
Een helder plan met het einddoel voor ogen
De komende weken maakt Teus gebruik van de volgende tips:
- Teus zorgt voor een vast ritme. Elke dag begint hij op een vast moment met het uitvoeren van de planning.
- Hij maakt in tegenstelling tot vorig jaar zijn huiswerk en voert de woorden voor Engels en Duits in op WRTS.
- Als Teus pauzeert gaat hij even iets doen in plaats van een filmpje kijken op TikTok.
- Hij stopt met zich druk te maken over zaken waar hij geen invloed op heeft.
- Hij oefent met het goed formuleren van een antwoord en maakt gebruik van flashcards.
- In de voorbereiding naar een toets, vertrekt hij vanuit de doelen die aan het begin van elk hoofdstuk beschreven staan. Van de leerstof maakt hij een mindmap.
- Teus checkt elke week zijn ‘persoonlijke bankrekening’. Op die manier krijgt hij een goed overzicht van helpende en niet-helpende factoren.
Ik ga voor goud!
De eerste schoolresultaten geven vertrouwen. Teus heeft de smaak te pakken: “Dit schooljaar ga ik voor goud”.
