“Mijn kind begint zo langzamerhand de regie over te nemen in huis. Ze is bazig en gaat eeuwig met ons in discussie. En als de emmer dan overloopt, zie ik weer hoe kwetsbaar ze is en heb ik alweer spijt dat ik zo te keer ging tegen haar.”
Herken je dit ook? Loop jij ook regelmatig aan tegen het bepalende gedrag van je wilskrachtige kind? De moeder van LIzzy was ten einde raad. Ze begreep het gedrag van haar dochter niet maar wilde graag weten hoe ze weer verbinding kon maken met haar oudste dochter.
Uit de praktijk: Lizzy
Lizzy (11) is de oudste in een gezin van twee kinderen. Het is een niet op haar mondje gevallen meisje. Bij binnenkomst kijkt ze desondanks wat afwachtend in het rond. De moeder van Lizzy schuift haar dochter een stoel toe. Maar als ze ziet dat haar dochter aarzelt zegt ze: “Of heb je liever die andere stoel, Liz?” En daarop volgt gelijk een waterval aan andere vragen: “Zal ik je jas vast ophangen? Wil je het pakje drinken nu hebben of wil je het voor straks bewaren? Oh en heb je al gezien wat voor een leuk speelgoed hier staat? Zeg, wil je dat ik bij het gesprek blijf of zal ik hier maar blijven?”
‘Ga jij maar weg!’
Ik zie de vertwijfeling bij Lizzy toenemen en besluit de regie van Maureen, de moeder van Lizzy even over te nemen. Ik schuif Lizzy een stoel toe en kijk haar rustig aan. Op mijn vraag: “vind je het spannend?”, knikt ze bevestigend. Ik erken haar gevoel en zie dan dat de spanning van haar gezicht glijdt. Ik leg kort en bondig uit wat het doel is van de sessie.
En nu is het Lizzy die ik hoor. Haar oog was inmiddels al op een spel gevallen dat ze herkent van de plusklas: “Hé, dat spel heeft juf Anke ook.” En als ik voorstel om het spel te spelen, is het ijs gebroken. Terwijl ik het spel pak, kijkt Lizzy haar moeder aan en zegt geïrriteerd: “En ga jij maar weg!” Maureen, lacht wat onzeker, staat op en vraagt haar dochter vervolgens: “Weet je zeker dat ik niet hier moet blijven?” Terwijl ik haar bemoedigend toeknik, neemt Maureen het kopje thee dat ik haar heb aangeboden aan en sluit de deur achter zich.
In verbinding blijven
Nu zul je misschien denken ‘Henriëtte, waarom begrens je Lizzy niet. Wat een brutaal kind!’. Ik snap je gedachte maar als ik dat had gedaan, dan was de verbinding met Lizzy verbroken. Wat dus niet wil zeggen dat ik nooit grenzen stel. Het gedrag van Lizzy zag ik als een waarschuwingslampje. Ik zag dat Maureen, de moeder van Lizzy uit onzekerheid en uit liefde het haar dochter erg naar de zin wilde maken. Wat mij puzzelde was, of dit een patroon was en of dit de reden was van het bepalende gedrag van Lizzy. Door verbinding te houden met Lizzy, hoopte ik hier een antwoord op te krijgen.
Spijt
Nadat Maureen vertrokken was, kwam Lizzy los. En nu zag ik een welbespraakt meisje dat wel wist wat ze wilde. Haar wilskracht was direct terug te horen in de communicatie: “Henriëtte, eerst ben ik aan de beurt en dan jij. Pak jij de kaartjes maar. Je MOET ze hier neerleggen.” Ik besluit speels op haar commando te reageren: “ai ai kapitein…” Ze kijkt me ietwat verschrikt aan en zegt direct: “Sorry, dat ik zo commandeer.” Ze heeft duidelijk spijt van haar gedrag. En als ze ziet dat ik ontspannen reageer, schieten we samen in de lach om haar gedrag. Een mooi bruggetje om samen eens te praten waarom haar moeder een afspraak heeft gemaakt.
Een stortvloed aan gestapelde ergernissen
Lizzy kan goed vertellen wat de reden is: “Ik heb heel vaak ruzie met mama. Mama vindt dat niet fijn en ik eigenlijk ook niet.” Het blijft even stil.
Als ik vraag waarom ze zo vaak ruzie met mama heeft, hoor ik een stortvloed aan gestapelde ergernissen: “Als ik uit school kom wil mama direct weten hoe het was. Ik ben dan moe en wil even rust. Ze blijft dan maar doorvragen. En oh ja, als we ‘s ochtends naar school gaan dan zegt ze ‘wil je dit of wil je dat’? En dan zeg ik wat ik wil maar dan komt ze toch weer met wat anders waar ik weer uit kan kiezen. En als ik een keer iets aan haar vraag dan krijg ik ook nooit een duidelijk antwoord. Nou en als het antwoord te lang op zich laat wachten, bepaal ik het zelf wel.
Twijfel, bezorgdheid en keuzestress
Het wordt me duidelijk dat de twijfel en de bezorgdheid van Maureen over Lizzy, Lizzy enorm irriteert. Lizzy is een gevoelig meisje dat na schooltijd behoefte heeft aan rustmomentje. Daarnaast zorgen de vragen van Maureen voor keuzestress bij Lizzy. En de twijfel van haar moeder triggert het geduld van Lizzy. Gevolg is dat ze elkaar in de haren vliegen.
Niet klagen maar vragen
Ik complimenteer Lizzy dat ze zich zo goed kan verwoorden. Ik zie haar glimmen van trots. En als ik vraag of ze hetgeen ze mij vertelt ook heeft verteld aan haar moeder, wordt het even stil. Dan volgt een eerlijk antwoord: “Nee, ik klaag alleen maar over wat mijn moeder allemaal verkeerd doet. Ja, en dan krijgen we ruzie. “
“Oké, dus voortaan niet klagen, maar vragen,” zeg ik lachend.
De eerste stap naar verbinding en harmonie
Ik vraag Lizzy of ze eens wil nadenken hoe ze haar wensen kenbaar kan maken aan haar moeder. Vervolgens besluiten we dit samen te oefenen in een rollenspel. Dat zorgde in eerste instantie voor hilariteit. Maar na 2 keer repeteren, wilde Lizzy het gesprek wel voeren in ‘het echie’.
Ik besluit Maureen weer uit te nodigen. Nieuwsgierig, kijkt Maureen haar dochter aan en net als Maureen weer vragen op haar dochter wil afvuren, pak ik even haar hand en zeg: “Maureen, ik heb zojuist van je dochter gehoord dat ze niets liever wil dat het weer goed komt tussen jullie. Ze wil je graag even vertellen hoe ze dit doel met jou hoopt te bereiken.” Maureen pakt mijn signaal goed op en kijkt zwijgend maar uitnodigend naar haar dochter. Een eerste stap naar verbinding en harmonie is gezet.
Wat heeft Maureen van haar dochter geleerd?
Een paar weken later spreek ik Maureen weer. Dit keer alleen. Op mijn vraag hoe het nu gaat, slaakt ze een zucht van verlichting en zegt: “het gaat echt stukken beter met mij en Liz.”
Als ik vraag wat nou de sleutels tot succes waren, somt Maureen het volgende op:
- Inzicht! Na de sessie met Lizzy heb ik enorm veel inzicht gekregen door de opvoedopstelling die je met mij gedaan hebt. Ik merk dat ik veel ontspannener in mijn rol als moeder ben.
- Een rustmoment na schooltijd: ik bewaar mijn belangstelling voor het avondeten. Dat doet al wonderen.
- Ik word niet meer onzeker door haar sombere gelaatsuitdrukking. Als Lizzy uit school kwam, werd ik altijd helemaal onzeker van haar somberheid. Ik wilde dan weten wat er aan de hand was en wat ik kon doen. Mede door de opvoedopstelling snap ik nu ook beter waar mijn eigen gedrag vandaan kwam. Nu laat ik dit er gewoon even zijn en spreek mezelf toe dat ik het niet direct hoef op te lossen.
- Ik geef haar meer autonomie: we hebben duidelijke afspraken gemaakt over de ochtendroutine. Ik heb gezien dat ik haar niet de hele tijd hoef te controleren.
- Duidelijk zijn: ik ben me bewust geworden van mijn verbale en non-verbale communicatie. Ik gaf Lizzy veel te veel keuzes. Ja dat deed ik ook om haar te pleasen maar het draaide uiteindelijk altijd uit op ruzie. Nu ben ik kort en bondig en dat helpt.
- Stoppen met nodeloos redden: ja, die woorden van jou vergeet ik nooit meer. Mijn autonome en wilskrachtige dochter heeft een gruwelijke hekel aan betutteling. Ik heb geleerd dat ik haar uit liefde de ruimte moet geven.
