Marja en dochter Iris zijn allebei vrolijke en energieke types. Beiden zijn nieuwsgierig en zoeken graag de gezelligheid en de drukte op. Aan de andere kant zijn ze allebei erg gevoelig en zit hun gevoelsemmertje zo vol. Als het emmertje bij dochter Iris vol zit kan ze de situatie niet meer overzien en raakt ze geïrriteerd. In het verleden leidde dit tot conflicten tussen moeder en dochter omdat Marja op haar beurt weer geïrriteerd reageerde op dochter Iris.
“Ik heb door dit begeleidingstraject één ding goed in mijn oren geknoopt: blijf uit de dramadriehoek!!, zegt de goedlachse Marja.”
Wil je weten wat ze hiermee bedoelt? Ik leg het je graag uit.
Uit de praktijk: Iris
Iris is een zeer pienter maar heel gevoelig meisje in groep 8. Ze beleeft de dingen die ze doet altijd erg intens met als gevolg dat haar grens snel bereikt is. Op het moment wanneer dit gebeurt, reageert ze heel emotioneel.
Marja, wist in eerste instantie niet wat de reden van het gedrag van Iris was en schoot haar dochter onmiddellijk te hulp door allerlei oplossingen te bieden. Hiermee hoopte ze haar dochter te kunnen kalmeren. Het werkte echter averechts. In plaats dat Iris rustig werd, veranderde ze van een verdrietig meisje in een meisje dat enorm boos werd op haar moeder. Marja was de wanhoop nabij. Ze bedoelde het immers zo goed. Gevolg was dat Marja op haar beurt weer boos werd op haar dochter. Voordat ze het wisten zaten ze allebei in de dramadriehoek.
De dramadriehoek: 3 rollen nader uitgelegd
1. De ‘Redder’
De redder is degene die hulp biedt vanuit de positieve overtuiging dat de geboden hulp goed is voor de ander. De hulp is oplossings- en doelgericht. De redder kijkt niet of de hulp gewenst en effectief is. Zie het als een ongevraagd advies.
Marja de moeder van Iris dacht haar dochter gerust te kunnen stellen door haar allerlei oplossingen aan te bieden. Onbewust maakte ze haar dochter hiermee afhankelijk.
2. Het ‘Slachtoffer’
Het slachtoffer laat vaak in alle toonaarden horen wat er allemaal niet deugt en wat hen allemaal wel niet is overkomen. Ander slachtoffergedrag kan zijn dat hetgeen wat hen is overkomen veroorzaakt wordt door omstandigheden en anderen en dat ze hier niets aan kunnen doen.
Iris liet in eerste instantie slachtoffergedrag zien.
3. De aanklager
De aanklager beschuldigt, wijst de ander op zijn fouten en spreekt in verwijten.
Iris veranderde van slachtoffer in aanklager toen haar moeder haar te hulp schoot. Ze was helemaal niet gediend van de adviezen van haar moeder. Het irriteerde haar zelfs.
Na verloop van tijd ontstond er dus een rolverwisseling: Iris zat eerst in de slachtofferrol. Marja probeerde haar dochter te ‘redden,’ Iris irriteerde zich aan haar moeders’ adviezen en ging vervolgens in de rol van de aanklager. Marja was op haar beurt beledigd en ging van de reddersrol in de aanklagersrol.
Het ‘drama’ bestaat uit conflicten, teleurstelling en frustratie en het gevoel door de ander niet werkelijk gehoord en gezien, dus niet echt serieus genomen te zijn. Gevolg een ineffectieve communicatie en verwijdering van elkaar.
Van ‘drama’ naar rust en groei: ouders zuurstofkapjes eerst
Om als ouders inzicht te krijgen in wat er aan de hand is moet je leren om eerst zelf te kalmeren. Net als in een vliegtuig: ‘ouders zuurstofkapjes eerst.’ Pas dan kun je een inschatting maken van wat er aan de hand is.
Even terug naar Iris. Wat had Marja kunnen doen? Hoe kan Marja naar de winnaarsdriehoek?
- rustig blijven en voorkomen dat je direct in de reddersmodus schiet.
- je afvragen wat er mogelijk aan de hand is,
- het gevoel van Iris erkennen en kalm en neutraal blijven (veel praten zorgt weer voor overprikkeling)
Het ijzer smeden als ‘het koud’ is
Ja je leest het goed. Wat bedoelen we precies met ‘het ijzer smeden als het koud is?’
Marja moet haar dochter tijdens een emotionele bui even tot rust laten komen. Iris vond het fijn om tijdens haar bui in de nabijheid van haar moeder te blijven zonder dat haar moeder allerlei vragen ging stellen.
Marja besprak op een ander rustig moment neutraal de situatie. Ze liet Iris vervolgens meedenken in hoe ze ervoor kon zorgen om voortaan beter in balans te blijven.
Op deze manier leerde Iris om beter voor haar behoeftes op te komen. Heftige emotionele buien kwamen nauwelijks meer voor. Waar de Dramadriehoek de schuldvraag buiten zichzelf legt, moedigt de Winnaarsdriehoek aan zelf verantwoordelijkheid te nemen.
