Opvoedopstelling: van consequent naar congruent
Hoogbegaafde en hoogsensitieve kinderen pikken veelal de emoties op uit hun omgeving. Soms lijkt het alsof ze dwars door iemand heen kunnen kijken. Jonge kinderen die nog geen woorden kunnen geven aan wat ze voelen, kunnen voor hun omgeving een ‘spiegel’ zijn. Je ziet in het gedrag van het kind terug wat jij voelt. Soms lijken het net puppy’s: ze ‘ruiken’ of je meent wat je zegt. M.a.w. of je vanuit de volle overtuiging handelt. Bespeuren ze twijfel in jouw gedrag dan zie je dat onherroepelijk terug in het gedrag van het kind.
Als je je hier als ouder of leerkracht niet bewust van bent, kan het gebeuren dat het kind onterecht wordt terechtgewezen op zijn of haar gedrag.
Ik hoor ouders in mijn praktijk vaak verzuchten: “Maar ik ben wel consequent, waarom luistert mijn kind desondanks niet?”
Het is heel goed mogelijk dat je consequent bent, maar de vraag is of je ook congruent bent. Ik leg je aan de hand van voorbeelden uit wat ik daarmee bedoel, wat een opvoedopstelling is en waarom dit de sleutel tot succes kan zijn.
Uit de praktijk: Ayoub
De zevenjarige Ayoub is onlangs getest. De reden van de test was dat Ayoub steeds vaker boze buien had. De ouders vroegen zich af wat de oorzaak van de boze buien was: was hij dan toch hoogbegaafd?, of was er sprake van ADHD? Ayoub was volgens de ouders namelijk wel een heel pienter mannetje maar ook vreselijk druk en driftig. En vooral met dat laatste stelde hij zijn moeder behoorlijk op de proef.
Gevoelig en een klein emmertje
Yasmine herkent de gevoeligheid en het ongeduld van Ayoub in haarzelf. Ze vindt het heel naar als Ayoub verdrietig is maar ze raakt geïrriteerd als hij geen geduld kan opbrengen voor een taak. “Ja, ik moet zeggen dat ik ook graag direct het antwoord wil geven. Ik gun mezelf ook geen tijd om uitdagende dingen te leren,” zegt ze lachend. “Het liefst zou ik nu een toverstokje willen om Ayoub te kalmeren. Dan is het met weinig inspanning opgelost.”
Zowel bij Ayoub als zijn moeder, zit het kleine gevoelsemmertje snel vol en loopt het emmertje dus ook zo over. Yasmine raakt dan geïrriteerd en wordt besluiteloos en Ayoub ontploft.
Pleasegedrag
Yasmine wil het allemaal vreselijk graag goed doen voor iedereen: haar werkgever, de zorg voor haar ouders, haar man en haar kinderen. Met dit pleasegedrag doet ze zichzelf te kort. Regelmatig is haar batterij helemaal leeg. En juist dàn stellen de kinderen haar vragen met als gevolg dat ze dan even helemaal niet meer wat wat ze moet doen.
Behoefte aan duidelijkheid en rust
En juist Ayoub is erg gevoelig voor de twijfeltaal van zijn moeder. Hij heeft behoefte aan duidelijkheid en aan een volwassene die op tijd bijstuurt en dit op een kalme manier doet.
Net te laat
En iedere keer is Yasmine net te laat met het bijsturen van haar zoon. En dat heeft vooral te maken met het feit dat ze ook net te laat is met het bijsturen van zichzelf. Doordat bij haar het emmertje volloopt, heeft ze geen oog meer voor de behoefte van haar zoon.
Als ik deze waarneming op een ontspannen moment met haar bespreek, is ze zich hier terdege van bewust. Alleen als het aankomt op het zetten van stappen in de goede richting, zoekt ze deze vooral buiten zichzelf.
Rots in de branding
Ze kan nog niet de rots in de branding zijn die Ayoub nodig heeft. Als Yasmine de leiding neemt over zichzelf dan kan Ayoub háár volgen. Het gaat hier om het wezenlijk beschikbaar zijn.
Wezenlijk beschikbaar zijn. Wat is dat?
De kortste omschrijving is: volledig congruent zijn op alle lagen in je Zijn; wat je van binnen voelt, wat je denkt en wat je zegt vallen dan samen: walk your talk .
Misschien herken je dit: jij hebt met je partner afgesproken dat de kinderen om acht uur naar bed moeten. Als het zover is dan zeg je tegen je kinderen: “Het is acht uur. Tijd om naar bed te gaan. Hup, we gaan naar boven.” Maar als je het zegt en je ziet dat je kinderen zich nog zo lekker vermaken, voel je in één keer de innerlijke twijfel en dat stemmetje dat zegt: “Ach, ze spelen nog zo lekker. Wat maakt het eigenlijk uit als het kwart over acht of half negen wordt. Drie keer raden wat er dan gebeurt??…je kinderen voelen deze twijfel en pakken onmiddellijk de ruimte.
Jij hebt dus met je partner een afspraak gemaakt maar eigenlijk stond je er niet achter: je was niet congruent. Je voelt van binnen iets anders dan dat je zegt. En dat voelen je kinderen.
Voldoen aan verwachtingen
Misschien herken jij het dat je net als de moeder van Yasmine wilt voldoen aan de verwachtingen van de ander.
Als je als ouder niet helemaal jezelf bent of kunt zijn omdat je nog te maken hebt met (onverwerkte) pijn uit het verleden, dan kan het moeilijk zijn om aan de normen te voldoen. Dan ben je meer bezig om te voldoen aan de verwachtingen dan te doen wat eigenlijk bij je past en waar je je goed bij voelt.
Je handelt dan eigenlijk tegen je gevoel in. Je handelt vanuit de ratio, terwijl je gevoel iets anders zegt. In dat geval ben je niet congruent in de boodschap naar je kind.
Ontspannen opvoeden door middel van een opvoedopstelling
Een opvoedopstelling zorgt ervoor dat je als ouder weer kunt leven vanuit je eigen overtuiging en gevoel. Oude pijn en verstrikkingen worden opgelost: je kunt weer zijn wie je bent. Je vertoont dan niet alleen consequent gedrag maar je bent ook congruent. Je voelt je krachtig en volledig aanwezig.
En dat voelen kinderen. Ze volgen je dan vanzelf want ze ervaren en zien je kracht. Ze voelen dat jouw ‘ja’ een echte ja is en jouw ‘nee’ een nee. Er is geen ruis want je bent duidelijk. Dit geeft rust bij het kind.